18-19 Kasım 2004 tarihlerinde Grenoble Mimarlık Okulu’nda “İstanbul, Dünün Kenti Bugünün Metropolü” adlı bir uluslararası seminer düzenlendi. İstanbul, Grenoble ve Nancy’den konuşmacıların katıldığı bu iki günlük toplantıya TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi adına Y.Mimar Besim Çeçener, İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden Nur Akın ve Observatoire Urbain d’Istanbul’dan Jean-François Pérouse konuşmacı olarak katıldılar. Ayrıca davetli Türkler arasında, Paris’te serbest mimarlık bürosu olan, Paris-Belleville Mimarlık Okulu öğretim üyesi Y.Mimar Ahmet Gülgönen de bulunmaktaydı.

Jean Maglione Anfisi’nde yapılan seminerin birinci günü konuşmalara ayrılmıştı. Mimarlık Okulu Müdürü Vincent Michel’in açılış konuşmasından sonra ilk bildiri, okulun öğretim üyelerinden Bruno Queysanne tarafından verildi. Queysanne, çok etkileyici bir konuşmayla korunacak değer, miras, gelenek vb. kelimelerin tanımlarını yaparak, kökenlerine indi ve çeşitli açılımlarla, konuya felsefi bakış altında çok zengin ve düşündürücü açıklamalar getirdi. Konuşmasının sonunda da görüşlerini İstanbul kentiyle bütünleştirdi. İkinci konuşmacı Y.Mimar Ahmet Gülgönen, Fransa’da yaptığı bir araştırma projesi olan “İstanbul, Fatih Külliyesi” üzerine konuştu ve bir kent projesi olarak Fatih Külliyesi’nin bugünün kentsel projeleri için hangi temel öğeleri içerdiğini irdeledi. Böyle bir külliye planı ve ardındaki kurguyu çözümlemeye yönelik bilgiler, katılımcılar tarafından ilgiyle izlendi. Nancy Mimarlık Okulu öğretim üyelerinden Vincent Bradel, Nancy kentinin çevresiyle olan ilişkileri, kentin geçirdiği tarihsel süreç ve önemli röperlerinden söz etti. Bu irdeleme ve değerlendirmeler gerek Nancy dışından katılan konuşmacılar, gerekse de öğrenciler açısından çok yararlı oldu. Grenoble Mimarlık Okulu öğretim üyelerinden mimar Hubert Guillaud, 26 Aralık 2003 tarihinde uğradığı depremle önemli ölçüde tahrip olan Bam kentinde deprem sonrası bilimsel olarak saptanan kayıpları ve yeniden projelendirme çalışmalarını değerlendiren bir konuşma yaptı. Bu projenin uygulanmaya başlamasıyla, Bam’ın bir tarihi kentten bugünün beklentilerine cevap verecek çağdaş bir kente nasıl dönüştürüleceğini ve hedeflenenleri, zengin görsel malzeme eşliğinde ortaya koydu.

İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden Nur Akın, “İstanbul’da Koruma Sürecinin Bilançosu: Düşünme ve Uygulama Arasındaki Kırılma/Ayrılma Noktası Nerede?” başlıklı konuşmasında, bir akademisyen olarak İstanbul’da son 20 yılda gerçekleştirilen kentsel koruma örneklerinden bazılarını irdeleyerek, İstanbul gibi bir kentin tarihi bölgelerinde koruma konusunda yapılmaması gerekenler üzerinde durdu. Observatoire Urbain d’Istanbul’un sorumlusu Jean-François Pérouse, İstanbul’un kentsel yayılmasının biçimsel özellikleri ve etkenlerini, görsel malzeme eşliğinde ayrıntılı bir biçimde irdeledi. Grenoble Belediye Başkan Yardımcısı Pierre Kermen, sürekli gelişmeye açık bir Avrupa kentinin sorunlarını Grenoble özelinde ele alarak, kentte uygulamakta oldukları önemli sıhhileştirme ve yeni alan düzenleme projelerini, konunun esas sorumlularından biri olarak açıkladı. TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi adına Y.Mimar Besim Çeçener, “İstanbul’un planlaması ve tarihi yarımada” başlıklı konuşmasında, tarihi yarımadanın gelişimini ortaya koyduktan sonra, özellikle yeni planın “ulaşım” konusunda tarihi yarımadaya getirdiği sıkıntılar üzerinde durdu. İstanbul’un bu en önemli ve sorunlu tarihi alanının korunması ve sıhhileştirilmesi için yapılması gerekenlerle ilgili olarak kendi önerilerini sundu. Oldukça yoğun geçen günün son konuşmacısı Grenoble Kent Planlama Başkanı Laurent Gaillard’dı. Gaillard, Belediye Başkan Yardımcısı P.Kermen gibi, Grenoble’da yapılan ve yapılması planlanan kentsel düzenlemeler ve projeler üzerinde, görsel malzeme eşliğinde oldukça uzun ve ayrıntılı bilgiler verdi. Böylece katılımcılar açısından, Grenoble’a yönelik çok önemli kararları ve düşünceleri konunun birinci derecede sorumlusu olan kişiden öğrenmenin özel bir yararı oldu.

Seminer, İstanbul, Grenoble ve Nancy kentlerinden öğretim üye ve yardımcıları ve konuyla ilgili uzmanların yanısıra, Nancy Mimarlık Okulu’ndan hocalarıyla birlikte İstanbul’da proje yapmış öğrenciler ve önümüzdeki bahar yarıyılında, yine kentimizde çalışacak olanlar tarafından büyük bir ilgiyle izlendi. Özellikle de, Strasbourg Mimarlık Okulu öğretim üyesi Marc Verdier’nin her konuşmacının ardından yaptığı değerlendirme ve yorumlar, öğrenciler açısından çok yararlı özetlemelerdi. Bu arada gerek Grenoble, gerekse de Nancy’de mimarlık eğitimi gören Türk öğrencilerin varlığı ve konuya gösterdikleri ilgi, dikkat çekici ve bizler açısından gerçekten sevindiriciydi.

Seminerin ikinci günü Mimarlık Okulu Kurul Odası’nda gerçekleştirilen ve yarım gün süren toplantı, İstanbul, Grenoble ve Nancy arasında yapılabilecek ortak çalışmaların konusu ve biçimi üzerine görüş ve tartışmalara ayrılmıştı. Bu toplantıya konuşmacıların bir kısmı ile, Türkiye-Avrupa Araştırma Grubu (GRETE) ve Grenoble Siyasal Araştırmalar Enstitüsü temsilcileri katıldılar. Çeşitli ortak araştırma konularının ve olası içeriklerinin çok genel olarak ele alındığı bu bölüm, işbirliğinin devamı dilekleriyle sona erdi.

Bu iki günlük seminerle birlikte, Nancy Mimarlık Okulu öğrencilerinin geçen dönem İstanbul / Süleymaniye ve Kumkapı’da yaptıkları proje çalışmalarının sergisi de açılmıştı ve geliştirilen projeler, genelden özele giden çok özenli ve düzeyli bir kent koruma/sıhhileştirme çalışması ortaya koymaktaydı. Gerek bu projelerin hazırlanmasında diğer meslektaşlarıyla birlikte öğrencileri yönlendiren, gerekse de bu seminerin düzenlenmesini büyük bir başarıyla sağlayan Nacy Mimarlık Okulu öğretim üyesi ve Grenoble Mimarlık Okulu Mimarlık Tarihi laboratuvar araştırmacısı mimar Ayşegül Cankat’ı bu özverili çalışmasından dolayı gönülden kutluyorum.