Mimarlık’ın 50 yıldır yayımlanıyor olması başlı başına bir başarıdır. 50 yıl boyunca bu başarıya katkıda bulunanları, dergiye emek verenleri kutluyorum.

Mimarlık, her şeyden önce bizim ve mimarlığımızın 50 yıllık öyküsüdür, belgesidir. Güven Arif Sargın’ın söylediği gibi, mimarlar topluluğunda ve Mimarlar Odası’nda yaşanan 50 yılın izlerini Mimarlık çok iyi yansıtır. Yakın tarihimizi belirgin dönemlere ayırarak Mimarlık üzerinden okumak mümkün.

Mimarlık, Oda’nın “yayın organı” olarak yayımlanmaya başlamıştır. Bu bakımdan “örgütsel” yanının ağırlık taşıması beklenir. Özellikle 1970’li yıllarda yayımlanan sayılarda bunu görebiliriz. Bugün artık basın-yayın dünyasında “yayın organı” sözü kullanılmıyor, “patron”- medya ilişkisi daha dolaylı ifade ediliyor. Mimarlık’ın künyesindeki “Mimarlar Odası’nın yayın organıdır” sözü de, çoktandır “Mimarlar Odası tarafından yayımlanır” diye değişti.

Mimarlık’ın patronu Mimarlar Odası’dır. Ama Mimarlık genellikle “özerk” ve ‘demokratik’ bir yayın olmuştur. Buradaki demokratiklik biraz bizim ‘temsili’ demokrasimize benzer. Hangi ellere, kimlere teslim edilmişse onların eğilimleri dergiye ağırlığını koymuştur. Ama genel çizgileriyle ilerici ve halktan yana bir tutum sürdürülmüştür. Bu çizgi bazı dönemler örgütsel ve politik yanı yoğunlaşarak, bazı dönemler ‘mesleki’ veya ‘akademik’ yanı öne çıkarak izlenmiştir.

Mimarlık dergisi “doğurgan” olmuştur. Doğan Hasol’un 30 yıldır başarılı bir şekilde yayımladığı Yapı dergisi Mimarlık’ın 1960’larda benimsediği çizgiyi geliştirerek, güncelleştirerek bugünlere taşımıştır. Mimarlık’a emek verenlerden Selçuk Batur’un 1979’da yayımlamaya başladığı Çevre dergisi çok nitelikliydi ama ne yazık ki uzun ömürlü olamamıştır. Bugün özellikle Mimarlar Odası Şubelerinin çıkardığı dergiler bir anlamda Mimarlık dergisinin türevidir. Örneğin İzmir’in Ege Mimarlık’ı, Bursa’nın Güney Marmara Mimarlık’ı, Antalya’nın Batı Akdeniz Mimarlık’ı, Adana’nın Güney Mimarlık’ı Oda’nın dergicilik birikimini bölgelerinde sürdürmektedir.

Her örgüt gibi Mimarlar Odası’nın da üyeleriyle ilişki kuracağı ve görüşlerini daha geniş çevrelere yayacağı iletişim ortamlarına ihtiyacı vardır. Mimarlık dergisi bu ihtiyacı ne kadar karşılıyor? Mimarlar Odası’nın Mimarlık dışında kullanabileceği iletişim ortamları nedir ve neler olabilir? Basılı yayından dijitale mi geçeceğiz? Sanırım bu ve benzeri sorular tartışılması gereken önemli birer konu başlıkları olarak ortada durmaktadır.

Mimarlık’ın 1963 yılı öncesini de hatırlamak, tarihi doğru okumanın yanı sıra o yıllar meslek alanında örgütlenmeye ve yayına emek veren meslektaşlarımızı unutmama açısından önemlidir. 1954 yılında Oda kuruluncaya kadar meslek örgütü olarak çalışan ve Oda’nın kurulmasında önemli çabaları olan “Türk Yüksek Mimarlar Birliği”nin dergi deneyimini dikkatten kaçırmamalıyız. Birlik, bugün 50. yılını tamamladığımız Mimarlık’ın öncülü diyebileceğimiz “Mimarlık” dergisini 1941-53 yılları arasında güç koşullar altında, aksayarak da olsa yayımlamayı başarmıştı. Başta Orhan Alsaç, Talat Özışık ve Nizamettin Doğu olmak üzere bu yayın çalışmasını yürüten ağabeylerimizi saygıyla anıyorum.

Mimarlık’ın yayını Oda Yayın Komitesi tarafından yürütülmektedir. 50 yıl boyunca komitede görev alan meslektaşlarımızı kutlamak isterim. Birlikte çalıştığım arkadaşlarımın, örneğin İbrahim Niyazioğlu’nun, Suha Özkan’ın, Aykut Ülkütekin’in katkılarını unutmam mümkün değil. Bir de dergiye önemli katkıları olmuş ama adları hiç künyeye girmemiş dostlarımız vardır. Örneğin 1973’te Mimarlık’ı Ankara’da yayımlamaya başladığımızda gazeteci dostumuz Şefik Kahramankaptan derginin grafik çalışmalarını sabırla yürütmüştür.

Eski deyimiyle “rüşveti kelam” gibi görülmesin, Mimarlık’ı son 10 yıldır başarıyla çıkaran ekibi ayrıca kutlamak gerekir. Bu başarılı çizgi acaba dergiye kadın elinin değmesinden midir? Gene eski deyimiyle “marifet iltifata tabidir” diyerek Müge Cengizkan’ı ve ekibini bir kere daha kutluyorum. Bu arada YEM ile birlikte çalışmanın da bu başarıda önemli bir payı olduğunu düşünüyorum.