2005 yılında Mimarlar Odası’nın evsahipliğinde İstanbul’da, 2008 yılında İtalya’nın Torino kentinde ve 2011 yılında Tokyo’da düzenlenen Uluslararası Mimarlar Birliği (UIA) Dünya Mimarlık Kongrelerinin sonuncusu, 3-7 Ağustos 2014 tarihleri arasında Güney Afrika’nın Durban kentinde gerçekleşti. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 20. yılında, Afrika’nın gözünden tüm dünyadaki mimarların ortak ilgi alanları ve sorunlarının tartışıldığı kongrede, “BAŞKA” türlü “biliyor” ve “yapıyor” olmayı keşfetmenin yolları araştırıldı ve mimarlığın çok yönlülüğüne vurgu yapıldı.

100’ü aşkın dünya ülkesinden, mimarlık ve kentsel konularla ilgili yaklaşık 5 bin meslek insanı ve öğrencinin katıldığı kongrede dört gün boyunca ana konuşmacıların sunuşlarına ek olarak, çok sayıda bilimsel oturum, öğrenci oturumu ve atölye gerçekleştirildi. Kongreye paralel olarak kentin pek çok noktasında ve kongre alanında sergiler düzenlendi.

SERGİLER

Mimari, sanatsal ve tarihî temalar üzerinden hazırlanan sergiler hem kongre katılımcılarına hem de kentlilere açık olacak şekilde üç ana mekânda kurgulandı: DEC, Rivertown Beer Hall ve Walnut Caddesi. DEC’te ticari fuar stantlarının yanı sıra, üniversitelerin ve kurumların hazırladığı pek çok farklı temada sergi yer aldı. UIA Durban Sokak Projesi kapsamında, kent merkezindeki John Milne Caddesi’nde yer alan tarihî birahane yapısı (Rivertown Beer Hall) kentsel forum ve sergi alanı olarak yeniden işlevlendirildi. Projenin olduğu bölgede, sergiler, atölyeler, öğrenci yaz okullarının yanı sıra, “Çocuk ve Mimarlık” ve “Herkes için Mimarlık” çalışma gruplarının atölyeleri düzenlendi. Walnut Caddesi’nin trafiğe kapatılmasıyla düzenlenen alandaki 6 kule, Güney Afrika’da yer alan 6 mimarlık okulunun öğrenci çalışmalarına evsahipliği yaptı. Ayrıca, geçici olarak kurulan çadırda ise, kongre süresince kentlilerin katılımına açık atölyeler düzenlendi.

Uluslararası Kongre Merkezi’nin ana sergi alanında ise, hem UIA üyesi örgütler hem de mimarlık dünyasının farklı alanlarından temsilciler ürünlerini ve söylemlerini sergileme fırsatı buldular. Türkiye Mimarlar Odası, “Imagining Otherwhere: Urban Struggle in Turkey, Revealed with the Gezi Protests 2013 as ‘Litmus Test’” (Başka bir ‘Yer’i Düşlemek: Türkiye’de Kentsel Müdahaleler, Turnusol Olarak Gezi Olayları’nın Açığa Çıkardıkları) başlıklı sergisi ile kongreye katıldı.

Sergi, 2013 yılında Taksim Gezi Parkı ile bir kentsel direniş olarak başlayıp toplumsal bir muhalefete doğru evrilen Gezi Olayları’nın, daha sonra Türkiye’nin kentsel ve kırsal mekânlarındaki farklı direniş hareketlerini nasıl hem açığa çıkardığına hem de tetiklediğine odaklandı. UIA 2014 Durban Kongresi için hazırlanan sergi, Gezi Olayları ile toplumsal bilince çıkan / görünürlük kazanan küresel kapitalizmin kent ve mimarlık alanındaki saldırıları, kamusal alanın tahribatı, modernizmin getirdiği birtakım olanakların ve hakların tasfiyesi, ülkedeki muhafazakâr iklimin küresel bölge ölçeğinden, evin mahremine kadar sirayet eden mekânsal müdahalelerine dikkat çekti ki bu konular Odanın uzun yıllardır sürdürdüğü çalışmalarının ve muhalif duruşunun temelini oluşturmaktadır.

Kongre öncesinde, “BAŞKAYER” temasına bağlı olarak “ÜTOPYA ve / veya MUTLULUK” hakkında yeni fikirler geliştirmek amacıyla açılan fikir yarışmasında kazanan posterler sergilendi. Sergi alanında düzenlenen, jüri üyelerinin de katıldığı ödül töreni sonucunda kazanan proje sahiplerine ödülleri verildi.

DAVETLİ KONUŞMACILAR

Kongrenin alt temaları ise ekoloji, esneklik ve değerler olarak belirlendi. Belirlenen alt temalardan; ekoloji, zaman, evrim ve Rio+20 üzerinden; esneklik, doğma, yoksulluğun giderilmesi ve mekânsal ekonomi bağlamında; değerler ise uygulama ve öğreti üzerinden tartışmaya açıldı.

Bu bağlamda Toyo Ito, Francıs Kéré, Rahul Mehrotra ve Mokena Makeka gibi dünyanın farklı ülkelerinden ana konuşmacıların yer aldığı kongrede, Toyo Ito deprem ve tsunami sonrası çalışmaları ve “home for all” adlı sosyal buluşma / toplanma mekânı tasarımlarını dile getirirken; “Architecture for Humanity” kurucusu Cameron Sinclair Haiti, Japonya, Afrika ve Suriye gibi ülkelerdeki afet ve çatışma bölgelerinde yürüttükleri çalışmalardan örnekler verdi.

Kongrenin ikinci gününde, üç ana konuşmacının birlikte yer aldığı oturumda konuşmacılardan Francis Kere, Afrika’nın çeşitli bölgelerinde kilin yaratıcı biçimlerde kullanıldığı tekniklerden ve bu tekniklerin uygulandığı sosyal projelerden örnekler gösterdi. İkinci konuşmacı olan Susannah Drake, ABD’de ve özellikle New York’ta, kentsel altyapının sürdürülebilir hale getirilmesini hedefleyen kentsel tasarım projelerinden söz etti. Oturumun son konuşmacısı, Norveç kökenli mimarlık ofisi Snohetta’nın kurucusu olan Kjetil Thorsen, İskenderiye Kütüphanesi projesinden başlayarak malzeme duyarlılığı ile öne çıkan büyük ölçekli projelerini sundu. İkinci günün kapanış konuşmasını Harvard Üniversitesi’nde profesör olan Rahul Mehrotra yaptı. Mehrotra, Hindistan'da ürettiği projeleri tartışırken, “bağlamın bağlamı” (context of the context) kavramını ortaya attı. Toplumsal duyarlılığı olan bir mimarlık çerçevesinde iki farklı stratejiyle ele aldığı “localizing the global programs”, küresel dünyanın yarattığı mimari programların yerel uygulamasını anlatırken, ikinci strateji olan “globalizing the local” kavramıyla ise, yerel problemlere küresel araçlarla çözüm aramayı amaçlayan projelerinden örnekler verdi.

Kongre öncesinde düzenlenen “Warwick Kavşağı” UIA 2014 Durban Öğrenci Yarışması’nda kazanan projelerin sunuşlarının ardından ödül töreni gerçekleştirildi. Kongrede yer alan bir diğer ödül töreni ise, dünyanın en prestijli ödülleri arasında yer alan UIA Altın Madalyası ve UIA’nın ödül programları içindi. Daha önce Tadao Ando, Fumihiko Maki ve Àlvaro Siza Vieira’nin de kazandığı UIA Altın Madalyası bu yıl I. M. Pei’ye verildi.

SAYILARLA UIA 2014 DURBAN KONGRESİ

Toplam Katılımcı Sayısı: 5344 * Normal Katılımcı: 4223 * G. Afrikalı Katılımcı Sayısı: 2500 * Yabancı Katılımcı Sayısı: 1723 * Misafir Sayısı: 1121 * Teslim Edilen Bildiri Özeti Sayısı: 500 * Bildiri Gönderen Ülkelerin Sayısı: 60 * Toplam Oturum Sayısı: 87 * Öğrenci Yarışması İlk kayıt: 500 * Öğrenci Yarışması Toplam Kayıt: 300 * Öğrenci Yarışması Katılım Sayısı: 165 * Öğrenci Yarışmasına Katılımcı Ülke Sayısı: 51 * Toplam Sergi Katılımcısı: 600

TÜRKİYE UIA YÖNETİM KURULU’NDA YENİDEN BAŞKAN YARDIMCILIĞI GÖREVİNDE TEMSİL EDİLİYOR

Kongrenin ardından gerçekleştirilen UIA Genel Kurulu’nda öncelikle UIA yöneticileri ve çalışma programı / komisyon direktörleri tarafından son üç yıl boyunca gerçekleştirilen çalışmalar hakkında raporlar sunuldu ve UIA’nın bir sonraki dönemi için izlenecek programın ana hatları tartışıldı.

Türkiye Mimarlar Odası, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü ve sonuçları itibarıyla yüzlerce sivilin yaşamına mal olan operasyon ve şiddet ile ilgili olarak Genel Kurul’a yönelik bir bildiri hazırladı. Hazırlanan bildiriyle UIuslararası Mimarlar Birliği’nin mimarlığın, kültürel, sosyal ve coğrafi farklılıkların sürdürülebilirliği konusunda toplumsal sorumluluk taşıdığı belirtilerek, uluslararası kamuoyunu, bu şiddetin sonlandırılması ve savaşın durdurulması için harekete geçmeye; eğitim, sağlık ve tüm diğer kentsel hizmetlerin normale döndürülmesi ve yüz binlerce masum insanın yaşamlarının korunması için göreve, UIA Genel Kurulu’nu İsrail saldırılarını kınamaya çağırdı. Türkiye’nin bu girişiminin ardından 40’dan fazla ülkenin desteklediği savaşa karşı barış çağrısı yapılmasına dair karar önerisine ilişkin yapılan oylamada, delegelerin büyük çoğunluğunun desteğini almasına karşın, yapılan çağrının usülsüz bir biçimde gündeme alınması engellendi. Mimarlar Odası bu konuda üye ülkeler ve UIA yönetimi nezdinde girişimlerini sürdürmeye kararlıdır.

Gündem maddelerinin ardından, 2014-2017 döneminde UIA Bürosu ve Konseyi için seçimler gerçekleştirildi. Seçimler sonucunda başkan, bir önceki dönemin başkanı, genel sekreter ve beş bölgeden sorumlu başkan yardımcılarından oluşan ve yönetim kurulu olarak görev yapan UIA Bürosu’nun 2014-2017 kadrosu şu şekilde belirlendi:

Başkan: Esa Mohammed (Malezya)

Bir Önceki Başkan: Albert Dubler (Fransa)

Genel Sekreter: Thomas Vonier (ABD)

Sayman: Fabian Llisterri (İspanya)

1. Bölge Başkan Yardımcısı: David Falla (İngiltere)

2. Bölge Başkan Yardımcısı: Deniz İncedayı (Türkiye)

3. Bölge Başkan Yardımcısı: Carlos Alvarez (Kosta Rika)

4. Bölge Başkan Yardımcısı: Yolanda David-Reyes (Filipinler)

5. Bölge Başkan Yardımcısı: Hayder Ali (Sudan)

UIA’nın 2. Bölgeden Sorumlu Başkan Yardımcılığı seçiminde, Mimarlar Odası tarafından aday gösterilen Prof. Dr. Deniz İncedayı, bu göreve yeniden seçildi. Deniz İncedayı geçtiğimiz dönemlerde UIA 2. Bölgeden Sorumlu Başkan Yardımcılığı ve Günhan Danışman ile birlikte UIA Konsey Üyeliği görevini üstlenmişti. Türkiye Mimarlar Odası 1948 yılında kurulan UIA Yönetim Kurulu’nda ikinci kez Başkan Yardımcılığı görevinde temsil ediliyor.

UIA 2020 KONGRESİ EVSAHİPLİĞİ’Nİ BREZİLYA YAPACAK, TEMA: “BÜTÜN DÜNYALAR. SADECE BİR DÜNYA. MİMARLIK 21”

Buna göre UIA 2020 Kongresi, “Bütün Dünyalar. Sadece bir Dünya. Mimarlık 21” temasıyla 20-23 Temmuz 2020 tarihlerinde Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde gerçekleştirilecek. Güncel bilgileri takip etmek için, 2020 Kongresi resmi web sayfası: www.uia2020rio.org Bir sonraki kongre olan UIA 2017 Kongresi, “Kentin Ruhu” temasıyla 2-9 Temmuz 2017 tarihlerinde Kore’nin Seul kentinde gerçekleştirilecek. Güncel bilgileri takip etmek için, 2017 Kongresi resmi web sayfası: www.uia2017seoul.org Mimarlar Odası’nın uluslararası ilişkilerle ilgili çalışmaları ve belgeleri için: www.mo.org.tr/uluslararasi