19. ve 20. yüzyıl boyunca her alandaki uzmanlaşma, mimarlık alanında tasarım, üretim ve kullanım süreçlerinin giderek birbirinden kopmasına, ayrıca üretim sürecinin de kendi içinde giderek ayrışmasına neden olmuştur. Mimarlık mesleğinde bu ayrışmanın getirisi olan olumsuzlukların giderilmesi için çalışmalar başlamıştır. Çalışmaların temel hedefi, tasarım, üretim kullanım süreçleri ile bütünleştirilmiş mimarlık eyleminin ve formasyonunun hem mimarlık eğitim süreçleriyle, hem de kullanıcılar ve toplumsal ihtiyaçlarla yoğun bir etkileşim içine girebilmesidir. Bu etkileşimin sağlanabilmesi ise sürekli mesleki gelişim ile mümkün gözükmektedir.

ABD’de zorunlu hale getirilen sürekli mesleki gelişim programları, Almanya ve İngiltere’de uzun yıllardır çeşitli biçimlerde uygulanmaktadır. Türkiye içinde AB’ye giriş öncesi entegrasyon çalışmalarında sürekli mesleki gelişimin gerekliliği gözlenmektedir. Bu doğrultuda Mimarlar Odası’nın görevi, mimarlık mesleğini, yapı üretimi, kentleşme süreciyle bağlantılı olarak yapıların yeniden kullanımı, kentsel fiziki yapıyla birlikte sosyal ve kültürel yapının iyileştirilmesi gibi toplumun kültürel ve sosyal yaşantısını etkileyen konularda, mesleğin 21. yüzyıl vizyonu ve stratejisini geliştirmesini gerektirmektedir.

20. yüzyıl, mimarlık mesleğinin sürekli değişim koşullarını getirmiştir. Bu oluşum ise mesleki gelişimi zorunlu kılmıştır. Mimarlık mesleğinin aktörü olan mimarın kişisel sorumluluğu, beraberinde, toplumsal sorumluluk bilinci ile toplumun ve kullanıcının gelişen, değişen gereksinmelerini, bilimsel ve teknolojik gelişmeleri yakından takip etmesini getirmiştir. Mimarlığı yüceltmenin ve mimarlık hizmetinin sürekli gelişiminin kurumsal sorumlusu olan Mimarlar Odası, mimarlık birikiminin ve kültürünün taşıyıcısı ve ileriye götürücüsü olarak, bu sorumluluğunu yerine getirme sürecinin ilk adımında, mesleki gelişim ile ilgili çalışmalarını, bir merkez bünyesinde yapılandırmayı planlamış ve Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi’ni kurmayı hedeflemiştir.

Mimarlık mesleği ve mesleki hizmetin etkinliğini, verimliliğini ve gelişimini sürekli kılmak, meslek mensuplarına değişen dünya koşulları bilimsel-teknolojik gelişmeler ve toplumsal gereksinmeler çerçevesinde, mesleki formasyonlarını sürekli geliştirme ortamlarını, olanaklarını ve fırsatlarını sunmak, edindiği yeni bilgi ve becerilerini değerlendirmek ve referansları haline getirmek için; 16-17 Nisan 2004 tarihli 39. Genel Kurul’da, II. Mimarlık ve Eğitim Kurultayı tavsiyesi doğrultusunda, SMGM Yönetmeliği ve gerekçesi kabul edilmiştir. Bu doğrultuda Anayasa’nın 135.maddesi ile 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkındaki Kanun ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu ve ilgili yasalara göre, Mimarlar Odası’nın görevleri arasında bulunan mesleğin genel menfaatleri, kamu ve toplum yararı doğrultusunda yürütülecek meslek içi eğitim, araştırma ve uygulamalarını gerçekleştirmek üzere ‘’Mimarlar Odası Sürekli Gelişim Merkezi’’ kurulmuştur.

Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi’nin görev ve etkinlikleri, mesleki hizmet alanlarının değişim ve gelişimlerini gözlemleyerek akslarını ve önceliklerini belirlemek; farklı yöntem ve teknikler geliştirerek uygulamaya sokmak; farklı birimlerdeki uygulanan programların eşdeğerliliğini sağlamak; kayıtlarını tutmak ve kredilendirme yöntemlerini belirlemek; mimarlık mesleğine ilişkin düzenlenen konferans, seminer, toplantı ve benzeri etkinlikleri izlemek, duyurmak, eşdeğer bulunanları saptamak; konusu ile ilgili arşiv, kütüphane ve benzeri tesisleri kurmak; toplumun mimarlık alanında bilgisini ve duyarlılığını geliştirmeye yönelik eğitim projeleri üretmek ve uygulamak; üniversite, vakıf, enstitü vb. kuruluşlarla işbirliği sağlamak; sürekli mesleki gelişim çalışmalarına ilişkin uluslararası çalışmaları izlemek; mimarlıkla ilgili ulusal ve uluslararası alanda seminer, konferans, toplantı ve benzer etkinlikleri düzenlemek, olarak tanımlanmıştır.

Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi’nin görevi, özetle, mimarın üniversiteden mezuniyet ve mesleğe kabulünden sonra, mesleki yaşamı boyunca bilgi ve becerilerinin gelişimi ve sürekliliği için, toplum ihtiyaçlarına uygun olarak, mesleki bilgilerinin yenilenmesi amacıyla mesleki gelişimine katkı sağlayacak eğitim konularını belirlemek ve bu konularda yetkin kurum ve kuruluşlarla temasa geçerek ilgili etkinlikleri düzenlemektir.

Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi, mimarlık hizmetlerinin çeşitlendirilmesinde, toplumsal gereksinmelerin gelişim ve yöneliş alanlarını belirleyerek, yeni gereksinim alanlarında ve mimarların kişisel gelişimiyle ilgili mesleki hizmetin ve mimarlık formasyonunun tüm alanlarında eğitim programı ve yöntemleri geliştirerek, programları yönlendiren, merkezi bir bilim ve değerlendirme platformu olarak, meslek örgütü ve birimlerinin inisiyatifine, tercihlerine sunmak üzere planlanmıştır.

Türkiye’nin üzerinde yer aldığı toprakların ciddi bir yapı kültürü tarihine sahip olması, eğitim ve toplumsal ihtiyaçların bütünlüğü, tasarım ve uygulamanın bütünlüğü, Mimarlar Odası çalışmalarına uygarlık birikimi olarak yansır. Mimarlar Odası’nın uluslararası ve UNESCO düzeyinde bir örgüt olması, mesleğin dünya ve ülke genelindeki platformlarda bilgi paylaşımında söz sahibi olmasını getirmektedir. Bu nedenle mimarlık hizmetlerinin toplam kalitesi konusunda da çalışmalar yapılması gerekli olmuştur. UIA ve ACE belgelerinde belirtildiği üzere meslek içi eğitimi her ne kadar gönüllülük esasında ise de, esas hedef zorunlu hale getirmektir. Bu çalışma yapılırken yapı sektöründeki aktörlerle iletişim içinde, toplam mimarlık hizmetlerinin kalitesini yükseltecek, etkileşim ve tartışma platformları yaratmak esas alınmaktadır. Bu platformda yapılacak çalışma sonucu mimara verilecek sertifika ile ilgili eğitimin verildiği belgelenecektir. Ancak bu şekilde mimar özgeçmişine bu etkinliği yazma şansına sahip olabilecektir.

Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi’nin çalışmaları doğrultusunda mesleğe yönelik ve Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi tarafından denk sayılan her eğitimin mimarın kişisel bilgilerine aktarımı planlanmaktadır. Uzmanlık konusu akademik bir çalışma sonunda elde edildiğinin kabul edildiği SMGM çalışmalarında, sözü geçen uzmanlık veya sertifika farklı olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, Mimarlar Odası bu anlamda 2 günlük bir süreçte bilirkişilik eğitimi vermekte ve sertifika ile eğitimini belgelemektedir. Kurulma hedefleri içinde mesleğin yeni oluşan alanlarında eğitim vermek olan Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi, gayrimenkul ekspertizliği, şantiye güvenliği konularının gündeme gelmesi üzerine üniversitelerin araştırma ve eğitim merkezleri, konu ile ilgili kurum ve kuruluşlardan destek alarak, eğitim, panel, konferans, seminer, sempozyum vb. düzenleyerek bu konularda katılımcılara sertifika verilmesini de planlanmaktadır.

Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi bir yüksek lisans veya doktora eğitimini verildiği bir merkez değil, mezuniyet sonrası değişen ve gelişen toplumsal yaşam koşulları içinde ihtiyaç duyulan alanlarda mimarların ihtiyaç duyabilecekleri alanlarda bilgi ve eğitim alabilecekleri bir platform yaratmayı hedeflemektedir. Akademik ortam ve akademik ortamın dışındaki akran sayılabilecek tüm organizasyonlara bu platformda yer verilerek, bilimsel statüde, sertifikaya ve yetkinleşmeye dayalı eğitim programlarının düzenlenmesi, Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi’nin görevleri doğrultusunda planlanmaktadır.

KAYNAKLAR:

* Mimarlıkta ‘’Sürekli Mesleki Gelişim (SMG)’’, 2004, 99. UIA Konsey Toplantısı Etkinliği / uluslararası yuvarlak masa toplantısı, 14 Haziran 2003, Mimarlar Odası Yayınları, Ankara.

* TMMOB Mimarlar Odası, Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi Yönetmeliği, 16-17 Nisan 2004 tarihli 39. Genel Kurul’da kabul edilmiştir.

kurultay sonuç bildirisinden

sürekli mesleki gelişim

Sürekli Mesleki Gelişim; mimarlık toplumunun ve mimarın, mimarlık hizmetlerini gelişen koşullara ve ihtiyaçlara göre belirli bir kalitede sunabilmesinin ve formasyonunu nicelik ve nitelik olarak bu doğrultuda geliştirebilmesinin gereğidir. Mimarlar, yapı sektörüyle, yapı tasarım-üretim-kullanım ve yeniden kullanım sürecinde yer alan bütün kesimlerle iletişim ve etkileşim içinde olmalıdır.

2. Kurultay’ın çalışma atölyelerinden birisi olan “Sürekli Mesleki Gelişim Atölyesi” çalışmalarını olgunlaştırarak Mimarlar Odası Genel Kurulu’na bir yönetmelik taslağı sunmuş ve Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi kurumlaşma yoluna girmiştir. Mimarlar Odası SMGM Yönetmeliği 16-17 Nisan 2004 tarihli 39. Olağan Genel Kurulu’nda kabul edilerek, Anayasa’nın 135 inci maddesi ile 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkındaki Kanun, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu ve ilgili diğer kanunlara göre “Mimarlar Odası Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi” kurulmuştur. Bu merkezin Yönetim Kurulu ve Bilim Danışma Kurulu vardır ve çalışmalarına başlamıştır.

SMGM kurulduğu günden bu yana SMG Programı kapsamındaki eğitimler yapılmakta olup aynı zamanda SMG bünyesinde Kongre ve konferanslar yapılmış ve yapılmaktadır. SMGM kapsamında verilen eğitimler Üye Sicil Sistemine işlenmektedir.

Avrupa düzeyinde baktığımızda, meslek çıkarları ve kamu yararı ile ilgili olan SMG’nin gerekliliği kararnamelerde açıklanmış ve Avrupa’nın genişleme süreciyle bu gereklilik daha da artmıştır. Eğitim ve pratiğin çeşitliliği arttıkça SMG profesyonel mimarlar ve onların kuruluşları için bir zorunluluk olmuştur.2001 yılında SMG Tüzüğü’nü kabul eden profesyonel kuruluşlar ve ACE üyeleri, kendi mimar üyeleri için halen kullanılmakta olan SMG programlarını tüm Avrupa’da aynı seviyede ilerletmeyi üstlenmiştir. Bu programlar, 2010 yılında tam olarak uygulamaya konmuş olacaktır. 11 Ekim 2005 tarihinde Paris’te yapılan SMG Yuvarlak Masa toplantısında ülkemiz temsil edilmiş ve bugüne kadar yapılan çalışmalar tanıtılmıştır.

Kurultayımızda SMGM’nin son iki yıllık çalışmaları sunulmuş,katılımcılar tarafından değerlendirilerek önümüzdeki dönem çalışmalarına katkı sağlanmıştır.