Barselona'da da öyle oldu. Hem tarihsel kimliğini korumuş, hem de modernleşirken de estetik kaygıları ön plana çıkaran kentlere yaptığımız ziyaretler sonrasında 'Türkiye'deki mimarların yaratıcılığından kuşkum yok. Demek ki onlara izin verilmiyor' diyorum... Barselona'da da tekrarladım...

Geçen haftanın kargaşası arasında gözden kaçan Mimarlar Odası Genel Başkanı Bülend Tuna'nın 'Türkiye Mimarlık Politikası' konulu açıklamasını hayli önemli buldum ve bu pazar sizlerle bu konuda söyleşmek istiyorum. Barselona'ya gitmediyseniz Visa'nın TV'lerde yayımlanan son reklamına şöyle bir bakın derim. Bülend Tuna'nın açıklamaları bize bir kez daha Barselona'yı anımsattı. Mimarlar Odası bir süredir mimarlığı öne çıkaran bir kampanya sürdürüyor. Bu kampanya kapsamında, Kayseri, Samsun ve Mersin'de yapılan toplantıların ardından, içinde bulunduğumuz yıl içinde Muğla'da 'Kıyı Planlaması'', Gaziantep'te 'Kültürel Değişim'', Eskişehir'de 'Sanayi Kentleri'' temalarını, mimarlık politikaları bağlamında değerlendirilecek. Başkan Tuna, basın açıklamasından bir kopya da bize göndermiş hayli bilgi aldık.

Toprak Rantı Hırsı

Bülend Tuna, 'Türkiye'ye özgü bir mimarlık politikasının oluşturulmasının' daha nitelikli bir yapılı çevreye ulaşılması konusunda önemli bir adım olduğunu söylüyor. Tuna, Türkiye'nin yeryüzünün en köklü uygarlık birikimine sahip ülkelerinden biri olmasına karşın yaşanan yapılaşma sürecinin bu birikimle örtüşmeyen bir nitelik gösterdiğine de dikkat çekiyor.. Tuna, Türkiye'nin yapısal bir dönüşüm yaşadığını, 'toprak rantı hırsının' bütün dengeleri bozduğunu, yaşamsal kaynakların ve yaşamsal kurumların hızla yok edildiğini, bu nedenle mimarlık politikası oluşturmanın daha da önemli hale geldiğini vurgulayarak, ilgili tüm kesim ve kurumları ülke adına ortak sorumluluk üstlenmeye çağırıyor.

Bu arada aynı toplantılar çerçevesinde aldığım eski bir notu paylaşmak istiyorum sizlerle: Türkiye'nin özellikle 1950 sonrası mimarlığını ve kentlerini doğrudan etkileyen politik aşamaları mimarlar şöyle özetlemişler:

- 1950'ler: 'Her mahallede bir milyoner.' (Yık-yapsat / çok katlı imar / arsa rantı üleşimi / ilk 'kentsel dönüşüm')

- 1960'lar: 'Plan değil, pilav istiyoruz.' (Kamu yararına imar kısıtlamalarına tepki / plansız yapılaşma)

- 1980'ler: 'İşbitirici İmar Politikaları' (Yerel-denetimsiz imar yetkileri; Islah imar planları, gecekondunun planla apartmanlaşması / 2. 'kentsel dönüşüm')

- 1990-2000'ler: 'Ayrıcalıklı imar haklarıyla mimarlık' (uygunsuz yapılaşmaya üst düzey siyasi ve yasal himayeler / kaçak kentte yenileme (3. 'kentsel dönüşüm')

Cengiz Türksoy arkadaşımız her salı bütün bu konuları, uzun uzun yazıyor biz de dikkatlice okuyoruz ama bu pazar bir sanat dalı olarak kabul ettiğim mimarlık üzerine ben de yazmak istedim... Türkiye'nin ciddi sorunlarından biri de mimarlıkta düzgün bir politikanın olmayışı...