Nikolaiviertel... Berlin merkezinin geçmişinden kalmış ender görüntülerden biri. Aslında kalmamış da... II. Dünya Savaşı’nda oldukça yıkılmış. Ancak, 80'li yıllarda Batı Berlin'de yapılan koruma çalışmalarına nazire olacak bir sosyalist yenileme örneği biçiminde tekrar ayağa kaldırılmış.

Adını, çevresinde kümelendiği Nikolai Kilisesi’nden alan mahalle, Ortaçağ'ın cemaat yaşantısının adeta evrensel bir görüntüsünü günümüze taşıyor. Eski sokak örüntüsü, kilisenin yaşamdaki merkezi konumu, binaların herhalde barok dönemde daha çok katlılaşan ölçeği, viertel'a yaklaşırken, zaman içinde bir yürüyüş yaptığınız duygusunu duyuruyor. Ama daha yakından ayrıntıları seçmeye başladığınızda, yapılan yenilemenin aynen korumayı değil, tam da hissetmekte olduğunuz çağrışımlarla sınırlı bir uyarlamayı amaçladığını kavramaya başlıyorsunuz. Biraz daha yaklaşınca, birbirine benzeyen cephe düzenlerinin Ortaçağ'dan beri benimsenmiş bir tüccar ya da artizan evi geleneğinin değil, sosyalist kentleşmenin yaygın bir yapı yönteminin elemanları olduğunu farkediyorsunuz: Toplu konut projeleri için geliştirilmiş prefabrik paneller, çeşitli bezemeler ve detaylar eklenerek, geçmişi anımsatan bir "dekor" olarak uygulanmış!

İlk tepkiniz, tanıdığınız bütün restorasyon uzmanları ve koruma kurulu üyeleri adına, "Ne yapmışlar böyle!!!" biçiminde bir şoku dile getirmek oluyor. Ancak, geçmişteki dokusunu koruyan sokakları gezerken, yeri geldikçe tekrarlanan, standartlaştırılmış cephe detaylarının, prefabrik panellerin oluklu yüzeylerinin ve tuğla kaplamalarıyla zaman zaman sundukları küçük sürprizlerinin, alışık olmadıkları bu tarihsel bağlamı keyifle benimsediklerini duymaya başlıyorsunuz. Tarihi korumakla sanayileşmenin gerçekleri arasındaki gerilim sizin de içinize işledikçe ilk baştaki tepkiniz silikleşiyor. Temel gereksinim yatırımları, öncelikli bir bütçeyle, Batı'nın 'ince korumacılığı' ile yarışmaya kalkışmış sosyalist yöneticilerin programlarını gerçekleştirmenin yollarını tartışan ve pahalı koruma mimarisine alternatif arayan plancı ve mimarlar arasından birinin, ellerindeki en düşük maliyetli olanakları, üstelik sosyalist mimari çözümleri simgeleyecek bir biçimde, kullanmayı ilk düşündüğü anda yüzünü kaplamaya başlayan gülümseme, sizin de yüzünüzde biçimleniyor ve bilmediğiniz bir dildeki bir soru dudaklarınızdan dökülüveriyor: Warum nicht?!!!...