İzmir’in Bayındır ilçesine bağlı Marmariç köyüne doğru yola çıkıyoruz. Köye, araba ile uzun bir dağ yolculuğundan sonra ulaşabiliyoruz. Dağ yolu üzerinde bir köy daha var. Bu köyde yaşayanlara, “Marmariç Köyü”nü sorduğumuz zaman, “İstanbullulara mı geldiniz?” gibi bir soruyla karşılaşıyoruz. Çünkü bu köyde artık köylüler değil kent hayatının ekolojik ve sosyal dengeleri bozduğunu düşünen ve bu gidişatı değiştirmek isteyen “İstanbullular” yaşıyor. 2003 yılında yaklaşık 14 kişilik bir grup, yirmi sene önce terk edilmiş, eski adı Dernekli Köyü olan Marmariç mevkiine taşınmış, 22 dönümlük arazi bu grup tarafından devletten 49 yıllığına kiralanmış. Grup, 2003’ten bu yana ekolojik bir yaşam kurmaya ve terk edilmiş bu köyü yeniden canlandırmaya çalışıyor.

Köye vardığımızda küçük bir köy meydanı ile karşılaşıyoruz. Meydanın çevresinde taş evler, okul binası, lojman ve ahır gibi eski köye ait binalar var. Bu yapıların biraz uzağında doğayla uyumlu yeni dört adet ahşap bungalov binası Marmariçliler tarafından inşa edilmiş. Eski binaların bazıları yenilenmiş, bazılarının henüz restorasyonuna başlanmamış. Bu nedenle yarısı yıkılmış harabe halde olan binalar görüyoruz. Köydeki eski binalar, yörede çokça kullanılan kayrak taşı ve toprak sıva tekniği ile onarılıyor. Binalardan arta kalan yeşil alanlar, birçok organik meyve ve sebzenin yetiştirilmesine olanak sağlayacak şekilde düzenlenmiş, su probleminin çözümü için de bir gölet oluşturulmuş. Henüz yerleşimde yaz kış, sürekli konaklayanların sayısı çok az. Grup üyelerinin çoğu kentteki işlerinden maddi gelir elde etmek zorunda çünkü yerleşim hâlen yenilenme sürecinde. Bir köyü canlandırmak için sadece fiziksel onarımların yeterli olmayacağının farkında olan Marmariç grubu, yerleşimde geleneksel kır yaşamına ait sosyal ve ekonomik yaşantının pekiştirilmesini de amaçlıyor.

Dünyanın farklı bölgelerinde Marmariç üyelerinin oluşturmaya çalıştığı gibi ekolojik yerleşimler mevcut. Bu yerleşimler kendilerini “eko-köy” (ekolojik köy) olarak adlandırıyor. Tıpkı Marmariçliler gibi eski köyleri canlandıranlar da, yeni baştan bir yerleşim kuranlar da var. Yurtdışındaki girişimlere oranla Türkiye’de bulunan ekolojik yerleşim girişimi çok az. Bu girişimlerin sayısının artması, Türkiye’deki ekolojik bilinçlenmenin pekişmesine olanak sağlayacak gibi görünüyor. Üyelerle yaptığımız sohbetler ve arazi gezimizden sonra içimizi bu konuda bir umut kaplıyor çünkü Marmariçlilerin, çok yakın zamanda hayallerini gerçeğe dönüştürecekleri görülebiliyor. Bir süre sonra grup, belki de sayıları artarak köyde sürekli olarak yaşamaya başlayacak, kendi besinlerini permakültür yöntemleri ile topraktan elde edecek, kente olan ekonomik bağımlılıklarını minimuma indirecek. Bu gibi ekolojik deneyimleri ve faaliyetleri sadece kendi yerleşimleri ile sınırlı kalmayacak, deneyimlerini civar köylerle ve kentlilerle paylaşacaklar. Marmariç eko-yerleşimi, Türkiye’de günümüzün ekolojik ve sosyal sorunlarına bir çözüm modeli haline dönüşecek.

Bu yerleşim, Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu’nun danışmanlığında 2013’te İKÜ’de gerçekleştirilen “Bir Ütopya Hareketi Olarak Eko-Köyler: Türkiye’deki Örnekler Üzerine Bir İnceleme” isimli yüksek lisans tezi kapsamında araştırılan yerleşimler arasından seçilmiştir.

Marmariç Yerleşimine ait web sitesi: www.marmaric.org