UIA 2005 XXII. Dünya Mimarlık Kongresi Öğrenci Yarışması

AŞIRI

Aşırı ve Olağanüstü Koşullarda Mekân Yaratmak

Uluslararası Mimarlar Birliği UIA ve TMMOB Mimarlar Odası tarafından, geleceğin mimarlarına, coğrafi konumları, topografyaları, bitki örtüleri ve iklimlerinin yanısıra, sosyal ve siyasi koşulları da sıradışı olan yerlerde, kendi seçimleri olan işlevler için mekânlar tasarlayarak, zorlu koşullar karşısındaki yaratıcı güçlerini ortaya koymalarını sağlamak amacıyla Kongre kapsamında bir öğrenci yarışması açıldı.

Dünya Mimarlık Kongreleri kapsamında 1978 yılından beri düzenlenen geleneksel yarışmaya bugüne kadar yapılan kongreler arasındaki en büyük katılım gerçekleşti: 76 ülkeden gelen başvuruları değerlendiren Yarışma Sekreteryası, 1986 öğrencinin/ekibin kaydını yaptı. En yüksek katılım 245 kayıt ile Türkiye’den oldu. Türkiye’yi 231 kayıt ile Çin Halk Cumhuriyeti ve 213 kayıt ile ABD izledi.

13 Haziran 2005 tarihinde sona eren yarışmanın sonuçları 3 Temmuz 2005 günü ilan edildi. Ödül töreni XXII. UIA Dünya Mimarlık Kongresi sırasında 6 Temmuz günü yapıldı. Gönderilen tüm projeler kongre sırasında Tepebaşı, eski TÜYAP Sergi Sarayı’nda sergilendi. UNESCO Büyük Ödülü kazanan ekibe, aynı zamanda FGA Mimarlık & ALUPLAN Bilgisayar Ödülü de verildi.

Bir rekor da UIA’nın geleneksel olarak düzenlediği bu yarışmada dağıtılan ödül sayısı oldu: Toplam 26 ödül verildi. Yarışmaya katılan 1000’in üzerinde proje, www.mimarlarodasi.org.tr adresinden çok yakında izlenebilecek.

Yarışma jürisi şu isimlerden oluştu: Brigitte Colin (UNESCO temsilcisi), Wolf Tochtermann (UIA temsilcisi), Nazlı Gönensay (Türkiye/ABD), Bonnie Maples (Kanada), Chong Chia Goh (Singapur), Omar Mohammed Kamal Rabie (Mısır), Can Elmas (Türkiye), Nevzat Sayın (Türkiye), Şevki Pekin (Türkiye).

Kayıtların ülkelere göre dağılımı şöyle:

Türkiye (245), Çin HC (231), ABD (213), Kore Cum. (83), Almanya (78), Rusya (74), İtalya (64), Yunanistan (62), İsrail (55), İngiltere (52), Polonya (50), Fransa (45), Meksika (44), Avustralya (43), Portekiz (42), İspanya (41), Arjantin (33), Brezilya (25), Japonya (25), Hong Kong (24), Norveç (24), Sırbistan-Karadağ (23), Kanada (22), İsveç (19), İran (18), Litvanya (18), Lübnan (18), BAE (17), Belçika (17), Danimarka (17), Finlandiya (16), Hollanda (15), Ekvador (14), Avusturya (13), İsviçre (13), Tayland (13), Uganda (12), Mısır (11), Malezya (10), Bulgaristan (9), Malta (9), Vietnam (9), Çek Cum. (8), Hırvatistan (8), Makedonya (8), Romanya (8), Tayvan (8), Endonezya (7), Macaristan (6), Singapur (6), Hindistan (5), KKTC (5), Nijerya (5), Şili (5), Kazakistan (4), Bangladeş (3), Cezayir (3), Gürcistan (3), Slovakya (3), Slovenya (3), Venezuela (3), Yeni Zelanda (3), Bosna-Hersek (2), Kolombiya (2), Bolivya (1), Dominik Cum. (1), Etiyopya (1), Fas (1), Filipinler (1), İzlanda (1), Kenya (1), Kostarika (1), Moldova (1), Paraguay (1), Tunus (1), Uruguay (1),

UNESCO Büyük Ödülü ve FGA Mimarlık & ALUPLAN Bilgisayar Ödülü

LANGZIJIAO, YANGYI, ZHUWENJUN, LIXIN (Çin Halk Cumhuriyeti)

Yer: Dünyanın üçüncü en uzun nehri Yangzte, Wuhan, Çin Halk Cumhuriyeti.

Aşırı durum: Sıcak geçen yazlarda nehir taşkınları.

Öneri: Karaya ve nehre uyarlanabilen sal tipi bir strüktür, nehir taşkınında bot gibi davranarak, içinde yaşayanları bu durumdan kurtarmak üzere tasarlanıyor. Kolay yapılabilirliği ve ekonomikliği düşünülerek, yerel malzemelerle –bambu ve kamış gibi- ve geleneksel yöntemlerle inşa edilmesi öneriliyor.

Japonya Mimarlar Enstitüsü (JIA) Ödülü

JING CHEN, JUN WANG, LEI ZHANG, YI HU, YANG XU, ZHI TAO YUAN (Çin Halk Cumhuriyeti)

Yer: Quinghuabian Köyü, Yan’an, Shanxi, Çin Halk Cumhuriyeti.

Aşırı durum: Yoksulluk nedeniyle çocukların okula gidememesi.

Öneri: Geleneksel yapıların dezavantajlarının giderilerek, yerel yöntemler ve formlarla -Yaodong-, yerel halkla birlikte yeni ilkokulların yapılması öneriliyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Ödülü

GEORGES KACHAAMY, KENTARO HONMA (Japonya)

Yer: Tokyo metropolü, Japonya

Aşırı durum: Metropolün yoğun, hareketli yaşamı.

Öneri: Metropolün en yoğun, en hareketli ticaret bölgesinin göbeğinde boş bir mekânın / korunaklı bir kaçışın tasarlanması öneriliyor. Deneyimin üç aşaması: Geçiş, arınma, farkına varma.

Uluslararası Fransız Mimarlar Konseyi (CIAF) Ödülü

THOMAS JEFFREY BATES, JUSTIN JOSEPH HELM, KAI XIANG LIANG (ABD)

Yer: Demokratik Kongo Cumhuriyeti

Aşırı durum: Ülkedeki politik, coğrafi ve sosyal durum.

Öneri: Kongo Hükümeti’nin amaçları ve içinde bulunduğu duruma uygun olarak, Demokratik Kongo Cumhuriyeti için Mobil Oy Kullanma Ünitesi (MVRDC) öneriliyor.

Yunanistan Teknik Odası

JUAN MANUEL LAMAS with BRUNO BELTRAMINO, MARINA PANELLA, LUCAS RODENAS (Arjantin)

Aşırı durum: Birden fazla aşırı duruma uyarlı: Coğafi, politik-sosyal, radikal fiziki değişiklikler.

Öneri: Kullanılmayan konteynırların uyarlanması ile minimal bir konut sistemi öneriyor: Modüler, taşınabilir, tam teçhizatlı. Örneğin, çok kalabalık bölgelerde 3 adede kadar konteynırlar üst üste konularak yerden tasarruf ediliyor. Konutu yokedilen mülteciler için geçici konut olarak kullanılabiliyor.

Hong Kong Mimarlar Enstitüsü Ödülü

JORGE VIDAL TOMAS (İspanya)

Yer: Çöl

Aşırı durum: Kum fırtınlarının yaşandığı, çok kuru ve sıcak bir bölge.

Öneri: Hareketli kum tepecikleri arasında bir boşluk-mekân öneriyor. Mekânın cephesinde açılan çok sayıda kapı ile çölde korunaklı, içinde yaşanılabilir bir mekân.

Singapur Mimarlar Enstitüsü Ödülü

DANIEL MARTINEZ DIAZ, ANDRES TOLEDO DOMINGUEZ, MIGUEL A. RUPEREZ ESCRIBANO, JAIME PEREZ BERNAL, SANDRA PEREZ GOMEZ (İspanya)

Yer: Denizin ve havanın gücünün çarpıştığı bir yer: Dik kayalık bir bölge.

Aşırı durum: Bu buluşmanın yarattığı şiddet ile oluşan çevresel durum.

Öneri: Denizdekiler için deniz feneri, karadakiler için denizden ilk defa gelen ziyaretçi metaforu ile yaratılan, dairesel elemanlardan oluşan dikey elamanlar –enerji jeneratörü, deniz feneri, okyanus araştırmaları merkezi vb. olarak kullanılabiliyor.

Türkiye Mimarlar Odası Ödülü

PIT KUFFER, PHILIPP JUREWICZ, JOTA PANOTOPOULOS (Avusturya)

Aşırı durum: Dünyadaki 1,5 milyar insanın içilebilir su kaynaklarına ulaşamaması.

Öneri: Seri üretim, taşınabilir, suyu içilebilir hale getiren bir su tüpü tasarımı öneriyor. Böylelikle insan ve su arasındaki soyut ilişkiyi dönüştürmeyi planlıyor.

Türkiye Mimarlar Odası Ödülü

BARNABY BENNETT, TOM GOOCH (Yeni Zelanda)

Yer: Ay Kraterleri Parkı, Taupo, Yeni Zelanda.

Aşırı durum: Aktif haldeki jeotermal bir krater.

Öneri: Sıcak, nemli, düzgün olmayan, aşındırıcı bir yüzey olan kraterde, eğitim ve eğlence amaçlı, çevreye özgü arazi verileri kullanılarak, kompleks bir buhar odaları sistemi tasarımı öneriliyor.

Türkiye Mimarlar Odası Ödülü

ERIC SFAR, ARIANE DE MOMBRISON, ALEXIS LAGARDE, LAURENT SFAR (Fransa)

Aşırı durum: Göçmenlerin içinde bulunduğu zorlu yaşam koşulları.

Öneri: Alternatif bir barınak önerisi: Paketlerde kullanılan Tetrapak malzemesinin (% 80’i mukavva – dayanıklılık sağlıyor, % 20’si polietilen –su yalıtımı sağlıyor) çeşitli nedenlerle (yanlış baskı gibi) boşa çıkan atıklarının strüktürel olarak kullanımını öneriyor. Malzeme üzerindeki işaretli yerlerin katlanması ile, uzman olmayanlarca da barınak yapılabiliyor.

UIA 2005 İstanbul Kongre Başkanı Ödülü

LI LING (Fransa)

Yer: Yueatan Köprüsü, Beijing, Çin Halk Cumhuriyeti

Aşırı durum: Kentte çalışan evsiz köylülerin yoksul yaşam koşulları.

Öneri: Kentin genişlemesi ile merkezin içinde kalan geniş strüktürel ağlar şeklindeki otoban viyadüklerinin geçici kullanımlarını öneriyor: Viyadüklere asılan halatlar altında, dış koşullardan korunaklı geçici yaşam alanları.

UIA 2005 İstanbul Organizasyon Komitesi Ödülü

GAO XU (Çin Halk Cumhuriyeti)

Yer: The Zhalong Natural Reserve, Qiqiar, Çin Halk Cumhuriyeti

Aşırı durum: Sulak arazilerin yapılaşmaya karşı gerilim yaratan hassas durumu.

Öneri: Sulak arazide koşullara ve isteğe bağlı olarak farklı kombinasyonlar oluşturabilecek şekilde tasarlanan, hareketli, güneş ve rüzgar enerjisi ile çalışan bir yapı kompleksi öneriyor. Ekoloji ve sürdürülebilirlik vurgusu taşıyan proje, doğayla mümkün olan en fazla düzeyde etkileşim içinde kalmayı amaçlıyor.

UIA 2005 İstanbul Bilim Komitesi Ödülü

ZHANG FAN, WANG CHAO, ZHANG ZHIYUAN (Çin Halk Cumhuriyeti)

Yer: Çin’in kuzeydoğusundaki eski ağır sanayi bölgesi.

Aşırı durum: İşlevini yitiren endüstriyel tesislerin ve çok sayıdaki bacaların kent içinde kalması

Öneri: Tarihe saygı göstererek, çağın ruhunu ifade edecek biçimde bu yapısal ögelerin dönüşümünü öneriyor. İşlevsiz kalan bu yapıları kamusal aktivitelerle canlandırarak, kent siluetini bütünleştirmeyi ve kentlilerin “sanayi geçmişi / bacaları” ile yeniden gurur duymasını sağlamayı hedefliyor.

Wolf Tochtermann Ödülü

FRANCESCA BLANC, NOELIA FERREIRA, EMILIANO BENEDETTI, MARIANO SUAREZ, LUCIANA FERREIRA, LORELEY BELTRAMINI, VALERIA CHIOSSO, REMIGIO BOUQUET (İtalya)

Yer: Santa Victoria Esre, Salta, Arjantin

Aşırı durum: Aşırı sıcak ve nemli bir iklime sahip bölgedeki yoksulluk.

Öneri: Bu yoksulluğun giderilebilmesi için kentsel hizmetlerin yer aldığı yakın kentlere taşınmayı isteyen halkın, toplum olma duygusunu yeniden oluşturmak üzere bir toplum merkezi projesi öneriyor.

Louise Cox Ödülü

MONIKA KUPSTAITE (Litvanya)

Yer: Rumsiskes, Litvanya

Aşırı durum: 1956 yılında, hidroelektrik santrali inşaası yapımı ile aralarında Rumsiskes’in de olduğu 33 yerleşmenin sular altında kalması.

Öneri: Sular altında kalan Rumsiskes kasabası ve kilisesine, çevresindeki doku ile birlikte, suyu yararak yeniden hayat kazandırmayı öneriyor.

Köksal Anadol Ödülü

LI HUI, HAO YAJIE, LI FENGHUI (Çin Halk Cumhuriyeti)

Yer: HuNan, Çin Halk Cumhuriyeti

Aşırı durum: Mevsimsel su taşkınlarının yaşam çevresine zarar vermesi

Öneri: Su taşkını sırasında, içinde yaşayanların konutlarından uzaklaşmadan yaşamlarını sürdürmeye devam edebilecekleri bir konut tasarımı öneriyor: İki katlı yapının zemin kat duvarları, su taşkını sırasında açılıp üst katın dolaşım platformu haline getiriliyor; diğer yapıların platformları birbirine bağlanarak taşkın sırasında da diğer konutlarla ilişkinin kesilmemesini sağlıyor.

İsmet Barutçu Ödülü

MANUEL ALEJANDRO ROGELIS TERAN (Kolombiya)

Yer: Cienaga Grande de Santa Marta, Kolombiya

Aşırı durum: Mevsimsel su taşkınları, tamamlanmayan kentleşme, yetersiz yapı teknolojisi.

Öneri: Hem suya hem karaya uyarlı kentsel bir model öneriyor: Yüzebilir mekânlar (özel ve kamusal) ile yerden yükseltilmiş sabit mekânların (yarı kamusal mekânlar, altyapı elemanları) kombinasyonu.

Turner Pro^Ge Ödülü

PARK JOON YOUNG (Çin Halk Cumhuriyeti)

Yer: Kuzey ve Güney Kore arasındaki askersizleştirilen bölge.

Aşırı durum: Kuzeydekilerin güneye sızabilmesi için açılan tüneller dışında, 50 yıl boyunca bu bölgede kimsenin yaşamamış olması.

Öneri: İki toplum arasındaki barışın sağlanabilmesi için diyalogu yeniden başlatmak üzere, sayıları tahminen 20 kadar olduğu bilinen çeşitli boyutlardaki bu tünellerden dördünün Tarih-Kültür Merkezi’ne dönüştürülmesini öneriyor.

Mimarlar Derneği 1927 Ödülü

KATIE SCHAKAT (Almanya)

Yer: Los Silos, Tenerife, Kanarya Adaları

Aşırı durum: Atlantik kıyısında, volkanik kayaların okyanusla buluştuğu noktada okyanusun kayalara çarparak havada dağılması.

Öneri: İnsanların bu deneyimi yaşayabilmesi için çoğunlukla iç mekân etkinliklerini içeren çok amaçlı bir merkez: Suyun dikeyde yarattığı bu etkiyi, tasarlanan yapı ile yatayda yaratmayı öneriyor.

Rusya Mimarlar Birliği (UAR) Ödülü

SOFIA BROGUEIRA HENRIQUES, PEDRO MIGUEL ALVES DE ABREU, ALEXANDRINO JOSE BASTO DIOGO (Portekiz)

Aşırı durum: Küresel bağlantıların / ilişkilerin varolduğu bir dönemde sınırlar kalmamasına rağmen, fiziksel sınırların hâlâ bazı bölgelerde varolması.

Öneri: Beton bir duvar ve içinde mekânlar inşa ederek, ‘varolmayan bir yer’ yaratmayı öneriyor: Gerçek dünyadan, varolmayana geçilen bu yerde varolanlar sadece bir zeytin ağacı ve gökyüzü. Çeşitli etkinliklerin yer alacağı bu mekânda, kültür alışverişi ve karşılıklı etkileşim ortamı yaratılması hedefleniyor.

Çin Mimarlar Cemiyeti (ASC) Ödülü

LIU JUNYI, WU BIN, LIU YU, LIN DAN, SUN ZIHE, LI JI (Çin Halk Cumhuriyeti)

Yer: Old Hankou, Wuhan, Çin Halk Cumhuriyeti.

Aşırı durum: 500 yıldır üzerinde yoğun bir ticari etkinliğin varolduğu bölgede, yerel halkın eğlence mekânlarının çok azalmış olması.

Öneri: Bütün alanı keserek geçen duvarlar yaratarak, ticari aktivitenin yaratılan bu bölgeye girmesini engellemeyi ve yerine eğlence / dinlenme etkinliklerine olanak yaratmayı öneriyor.

Borusan Ödülü

LEILA FARAH (Kanada)

Yer: Filistin

Aşırı durum: Berlin Duvarı’nın iki katı yüksekliğinde bir duvarın inşa edildiği Batı Şeria’nın jeopolitik durumu

Öneri: Fiziksel sınırları aşarak iki taraftaki insanları bağlayacak geçici bir strüktür “öpücük köprüsü” (kiss bridge) yapmayı öneriyor.

Borusan Ödülü

ANNA SCRIMINACI, VALENTINA BONFANTI (İtalya)

Borusan Ödülü

ALBERTO COBOS ALVAREZ, JULIAN ARONS, ANTON GEORG SCHENKEL (Almanya)

Öneri: Düşük teknoloji ile ağır makine gücü ya da tecrübeli insan gücü gerektirmeden inşa edilebilecek bir strüktür öneriyor. Böylelikle yerel halk inşa sürecine katılabilecek ve dayanışma güçlendirilmiş olacak.

FGA Mimarlık & ALUPLAN Bilgisayar Ödülü

ANASTASIOS GOVATSOS, ELENI KAPOMPASOPOULOU (Yunanistan)

Yer: Ege’de kayalık bir ada

Aşırı durum: Kişinin toplumdan, maddesellikten, dünyevilikten kopması: Asketizm

Öneri: Kayalık bir adada, kayaya oturan platformlar ile yaratılan Asketizm Merkezi önerisi. Platformlar sadece fonksiyonel değil aynı zamanda sembolik bir anlam taşıyorlar: Yer ile gök arasında, materyalist olanla olmayan arasında.