Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri, Türkiye’de ve yurtdışında mimarlık pratiğini sürdüren mimarların, son dönem yapı, proje ve fikirlerini mimarlık kamuoyuna sundukları nitelikli bir ortam kurmaktadır. Mimarlar Odası’nın kurguladığı bu program, mimari tasarım ve yapı pratiği alanındaki aktörlerin de yakından izlediği, ajandalarına not ettikleri önemli tarihleri oluşturmaktadır. 13. dönemi 2012 yılında gerçekleşen programın, Mimarlar Odası Yayınları arasında Türkçe / İngilizce çift dilli olarak yayımlanan katalogu, ödül alan, ödül adayı olan, katılımda bulunan yapı, proje ve fikirlerin kapsamlı bir dökümünü sunmaktadır.

Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri her dönem vurgulandığı ve adından da menkul olduğu gibi, “sergi”yi “ödül”den öncelikli tutan bir programdır. Ödülün 1988 yılında verilmeye başlandığı ve bu tarihin bile Türkiye güncel mimarlığını belgelemek için gecikmiş bir başlangıç tarihi olduğu düşünüldüğünde, programın kapsayıcı biçimde tüm ölçek ve işlevleri içerir biçimde kurgulanmış olması doğal kabul edilmelidir. Seçici Kurullar bu ölçek ve içerik çeşitliliğini serginin zenginliği olarak kabul edip, doğal sonucu olarak içlerinden birkaçını ödül mekanizması yoluyla öne çıkarmadaki yaşanan zorluğu her dönem büyük bir özveri ile göğüslemektedir.

Sergi ve ödül programı 2012 yılında, 13 dönem ve 26 yıllık bir meslek pratiği dökümünü geride bırakmıştır. Bu dönem özel bir dönem oldu. İlgi ve katılım açısından değişkenlik gösteren programın tarihi içerisinde 2012 yılına, 241 eser / 342 pano ile en yüksek katılımın sağlandığı dönem olarak not düşülmüştür. Bu katılımın kataloga yansıması ise, geçtiğimiz dönemlerde daha geniş yer ayrılan katılımda bulunan eserlere daha sınırlı yer vermek olmuştur

Erkut Şahinbaş’ın Mimar Sinan Büyük Ödülü’ne, Ruşen Keleş ve Behiç Ak’ın Mimarlığa Katkı Dalı Ödülü’ne değer görüldüğü bu dönemde Haluk Baysal ve Melih Birsel mimarlık ortaklığı için Anma Programı düzenlenmesine karar verilmiştir. Katalogda sunulan 241 eser arasında 85 yapı, 140 proje, 16 fikir projesi yer almaktadır. Bunlar arasından ise 5 yapı ve 2 proje ödüllendirilmiş; fikir sunumu dalında ödüle değer eser bulunmamıştır. Ödül alan eserler kapsamlı biçimde proje raporları ile birlikte kitapta yer almaktadır: Bunlar YAPI DALI’nda Tekfen Kâğıthane Ofisleri (Emre Arolat, Gonca Paşolar, Kerem Piker),           TC Merkez Bankası Bursa Şubesi Hizmet Binası (E. Didem Durakbaşa, Ömer Selçuk Baz), Vehbi Koç Vakfı Ford Otosan Kültür Ve Yaşam Merkezi (Tülin Hadi, Cem İlhan), OİB Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi (Metin Kılıç, Dürrin Süer). YAPI DALI - Koruma-Yaşatma Dalı’nda İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi - Terkos Pompa İstasyonu (Gülsün Tanyeli, Saltuk Akatay, Arzu Erdem, Nurbin Paker Kahvecioğlu, Hüseyin L. Kahvecioğlu, Cem Altun). PROJE DALI’nda VKF Özel Koç İlköğretim Okulu Kampusu Kapalı Yüzme Havuzu (Arman Akdoğan) ve Kızılağaç Evleri (Boran Ekinci).

Mimarlık eleştirisi, kamuoyunda eksikliği hissedilen, sıkça dile getirilen ama 'taş'ın altına 'el'ini koymaya geldiğinde genelde çekinilen bir alan olagelmiştir. Mimarlar Odası'nın yayını olarak MİMARLIK dergisi, geçtiğimiz iki yıl süresince son ödül dönemi içinde ödül alan ve ödül adayı olan yapılar üzerine hemen her sayıda mimarlık eleştiri yazıları yayımlamayı kendisine görev edinmiştir. İlk kez bu dönem, "katalog"u "kitap"laştırmaya dönük bir çaba olarak ödül alan yapılar üzerine Özlem Erdoğdu Erkarslan, İdil Erkol, Berin Gür, Emel Kayın’ın mimarlık eleştirisi yazıları kitaba dahil edilmiştir. Yapıları iki boyuttaki temsillerinin ve mimarlarının aktarımlarının ötesinde değerlendiren, konumlandıran, eleştiren bu yazılar önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.

Kitapta, Seçici Kurul üyelerinden Celal Abdi Güzer, Ercan Ağırbaş ve Zeynep Ahunbay’ın yazıları, ödül alan, almayan, ödül adayı olan tüm eserlere ilişkin genel bir değerlendirme ile geleceği okuyan / prospektif bir bakış sunmaktadır. Yazıları, programın Türkiye mimarlığındaki rolünün yanı sıra, Türkiye’nin güncel mimarlık eğilimlerini saptamak açısından değerli görüşler içermektedir. Katalog hem bir ödül katalogu olmanın gerektirdiği görselliği ön plana almakta, hem de yapı, proje ve fikirleri güncel Türkiye mimarlığı bağlamına oturtmaya özen ve çaba göstermektedir.