406
MART-NİSAN 2019
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

YAYINLAR



KÜNYE
ANMA PROGRAMI: NEZİH ELDEM

Nezih Eldem Hakkında Çalışmalar için Açık Çağrı!

MİMARLIK dergisi olarak, hem NEZİH ELDEM hakkında özgün araştırmalar içeren yeni katkılar hem de kendisine ilişkin elinde belge olan meslektaşlarımızdan belgeleri bizimle paylaşmaları için açık çağrıda bulunuyoruz.

 

Mimarlar Odası, Türkiye’nin mimarlık kültürüne katkıda bulunmuş ve bugün hayatta olmayan mimar(lar)ın anısını yaşatmak üzere, 2006 yılından beri Anma Programları düzenliyor. Her dönem, Ulusal Mimarlık Ödülleri Seçici Kurulu tarafından belirlenen mimar(lar)ın kendisi ve çalışmaları hakkında, ödül döneminden başlayarak gelecek döneme kadar, kapsamlı etkinlikler düzenleniyor. Her iki yılda bir belirlenen isimlerden Mimar Kemalettin Bey, Seyfi Arkan, Zeki Sayar, Haluk Baysal-Melih Birsel, Ernst A. Egli ve Maruf Önal’ın ardından, 2018-2020 dönemi için NEZİH ELDEM seçilmiştir.

2018 yılında düzenlenen XVI. Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri’nin Seçici Kurulu kararın gerekçesini şu şekilde açıklamıştır: “Nezih Eldem mimarlık uğraşını varoluşsal bir yoğunluğa taşımış ve kendini az bulunur bir cömertlikle mimarlığa adamıştı. Yaşamın tüm diğer alanları ikincildi onun için. Hep kendiyle yarıştığı, kaçınamayacağı bir yetkinlik idealinin peşinde olmuştu. ‘Yetkinlik’ sözcüğü, onu ve yaptığı her türlü işi tanımlayacak tek kavramdır. Nezih Eldem ister yapılar tasarlasın, ister öğrencilerine bilgi aktarsın, hep sıradan olanın ters ucunda bulunan noktaya kadar tırmandırmıştır uğraşını. Bu nedenle her yapısı ve her dersi benzersiz olmuştur. ‘Ben öğrencilerim için inşa ediyorum’ derken hedeflediği kitle, olasılıkla öğrencilerin çok ötesindeydi. Belki de o, vasatlık kültürüne karşı bir kavga veriyordu. Yaptığı işe sürekli sorular soran, eski zanaat ustaları titizliğiyle hiçbir ayrıntıyı eksik bırakmamaya çalışan, hesapsızca emek harcayan, önüne çıkan her tasarıma ilişkin her soruna müdahil olup peşini bırakmayan, yaman bir mimarlık ve aslında kültür savaşçısıydı o. Bize bıraktığı yapıların ve mekânların tarifsiz deneyimi onu bize hep hatırlatacak. NEZİH ELDEM’i saygıyla anıyor, kendisinin Türkiye mimarlığına olan büyük katkısının Mimarlar Odası Anma Programı çerçevesinde önümüzdeki iki yıl boyunca çeşitli yayın ve etkinliklerle gündeme getirilmesi, belgelenmeye ve değerlendirilmeye başlanmasına karar verildiğini duyuruyoruz.”

Program kapsamında gerçekleştirilecek araştırmaların derlenmesi ve sonuç ürünlerin şekillendirilmesi sürecini, Günkut Akın, Argun Dündar, Nejat Eldem, Melis Özge Gayretli, Ali Hacıalioğlu, Melih Kamil, Aslı Tuncer Madge ve Eyüp Muhcu’dan oluşan Anma Programı Komitesi üyeleri yürütüyorlar. Komite tarafından gerçekleştirilecek çalışmaların yanı sıra, Nezih Eldem ile ilgili yeni ve özgün araştırmaların tanımlanan iki yıllık süre boyunca MİMARLIK dergisinde sürekli bir bölüm olarak yer alması planlandı. Nezih Eldem’in çok yönlü kişiliğine, mimarlık camiasına olan katkılarına ilişkin kaleme alınacak çalışmalar ve işbirliği önerileri için açık çağrıda bulunuyor, katkılarınızı bekliyoruz.

Ayrıca kendisine ilişkin elinde belge olan meslektaşlarımızdan belgeleri bizimle paylaşmaları ve Nezih Eldem’in özellikle de eğitimci kişiliğini vurgulamamıza yardımcı olacak malzemeleri toplamamıza yardım etmeleri için duyuruda bulunuyoruz.

NEZİH ELDEM BİYOGRAFİSİ

1921 yılında İstanbul’da doğan Nezih Eldem’in ilkokul yılları Uşak ve Denizli’de geçti. Ortaokulu İstanbul Vefa Lisesi’nde bitiren Nezih Eldem, 1939 yılında Kabataş Erkek Lisesi’nden mezun olduktan sonra girdiği Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümü’nden 1944 yılında mezun oldu. Aynı yıl Yüksek Mühendis Mektebi, Mimarlık Bölümü’ne Rölöve ve Serbest Resim dersleri öğretmenliğine atandı. Okulun üniversite statüsüne geçmesinden sonra İTÜ Mimarlık Fakültesi Bina Bilgisi Kürsüsü’nde, Prof. Bonatz’ın asistanı olarak akademik kariyerine başladı. 1935’ten 1946 yılına kadar 14 yaşında üyesi olduğu Güzel Sanatlar Birliği’nin tüm İstanbul ve Ankara sergileri ile Devlet Resim Sergileri’ne katıldı. 1952 yılında gittiği İtalya, Milano’da iki yıl boyunca, Domus isimli derginin kurucusu, mimar ve endüstriyel tasarımcı Gio Ponti’nin Politecnico di Milano’daki dersleri ile bürosunda mimari projelendirme ve endüstri ürünleri tasarımı çalışmalarına katıldı. İtalya’da üretilen Anıtkabir mozaik bezemeleri ve bronz parmaklıklarının ve özellikle İsmet İnönü Anıt Mezarı’nın tüm tasarım ve uygulama kontrol sorumluluğunu üstlendi. 1954 yılında İstanbul’a dönen Nezih Eldem aynı sene Doçent, 1962 yılında Profesör oldu. İTÜ’de mimari proje stüdyosunda sayısız mimar yetiştirdi. Mekân Örgütlenmesi ve Donatımı Kürsüsü’nün başında olan Nezih Eldem, 1988 yılında emekli oldu. Emekli olduktan sonra, bir süre daha İTÜ’de proje atölyesi yürütücülüğüne devam etti. 

Nezih Eldem, öğretim üyeliğinin yanı sıra birçok çalışmanın da içerisinde yer almıştır. Mimarlar Birliği ve Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu üyelikleri; üç dönem UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Yönetim Kurulu üyeliği, ayrıca Tarihî Çevre Daimi Komitesi yürütücülüğü yaptı. 1972-75 yılları arasında Avrupa Konseyi Parlamentosu’nca, İstanbul’un, “korunması gerekli dünya kenti” seçilmesiyle noktalanan Avrupa Ortak Mimari Mirası Kampanyası’nın tüm etkinliklerine katıldı. 1979 yılında UNESCO’nun Uluslararası İstanbul ve Göreme Kampanyası’nı; İstanbul Belediyesi’nde “UNESCO Uzmanı” sıfatıyla 80’li yılların ortalarına kadar, kampanyanın öncelikli koruma plan ve pilot proje çalışmalarını yürüttü.

Mesleki yaşamı boyunca katıldığı yarışmalarda çeşitli dereceler aldı. Mersin Stadyumu, Gaziantep Ticaret ve Sanayi Odası, İstanbul Karaköy’de İşhanı, İş Bankası Aydın Şubesi Yarışmalarında birincilik ödülü almış; projeler uygulanmamıştır.

1998 yılında gerçekleşen VI. Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri programında Sinan Büyük Ödülü’nü alan Nezih Eldem için o dönemki Seçici Kurulun gerekçesi “bir kuşağın önde gelen temsilcisi olarak, benimsediği mimari ve mesleki ilkelerden, etik kurallardan hiç ödün vermeksizin sürdürdüğü uygulamaları ve aynı doğrultuda eğitime yaptığı katkılarıyla, mesleki tutarlılık ve süreklilik açısından referans konumu oluşturması” idi. 24 Ağustos 2005 tarihinde aramızdan ayrılan Nezih Eldem’in ismi, 2018 yılında gerçekleşen XVI. Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri Anma Programı çerçevesinde çalışmalar yapılmak üzere belirlendi.

Bu icerik 2475 defa görüntülenmiştir.