Ağlasunlulara yaşadıkları yeri özel kılan nedir diye sorulduğunda, suyu, havası ve Sagalassos derler. Toroslar’dan çıkan birçok pınarla beslenen, kiraz ve ceviz ağaçları, gül bahçeleriyle çevrili mahalleler, derelerle birbirinden ayrılır. Burdur’un 4.000 nüfuslu ilçesi temiz ve serin havasıyla yazları Antalyalıları misafir eder.

Ağlasun Sagalassos’tan ayrı düşünülemez. Ağlasun’un 7 km kuzeyinde Toroslar’ın uzantısı olan Ağlasun dağlarının eteklerinde kurulu antik kent, Ağlasunluların günlük hayatlarının her zaman bir parçası olagelmiştir. Geçmişte hayvanlarını otlattıkları Sagalassos antik kentini, kalıntıları yerüstünde görülebilinen Roma Hamamı’ndan dolayı “bodrum” diye adlandırırlar. Sagalassos antik kentinde, kazı ve restorasyon çalışmaları 1990 yılında Belçika Leuven Katolik Üniversitesi tarafından başlatılmıştır ve hâlâ farklı ülkelerden uzmanlar ve Ağlasunlularla birlikte devam etmektedir. En ihtişamlı anıtların Roma İmparatorluğu döneminde yapıldığı antik kent, UNESCO kültürel miras listesine adaydır. Sagalassos’ta ortaya çıkarılmış ve restore edilmiş her eserde Ağlasunluların da emeği vardır. Sagalassos’u gezerken birçok mimari eserin yanı sıra kaynağı Toroslardan gelen anıtsal çeşmelerle karşılaşırsınız. Arkeolojik kazı çalışmalarının sürdüğü aylarda ekibi çalışırken izleme şansınız olduğu gibi gönüllü rehberler eşliğinde de gezebilirsiniz.

Bu coğrafyada yerleşim binlerce yıldır devam etmektedir. 13. yüzyıldan sonra yöreye gelen Selçuk Türkleri bugünkü Ağlasun’un bulunduğu ovaya yerleşirler. Ağlasun merkezindeki anıt olarak tescillenmiş çınar yaklaşık 1.000 yaşındadır ve yerleşimin sürekliliğini temsil eder. Bu bin yıllık Çınar, aynı zamanda Ağlasunluların buluşma noktasıdır. Ağlasun’un etkileyici coğrafyası hem günlük yaşamın bir parçası olabildiğiniz hem de ormanlardan ve meyve bahçelerinden geçtiğiniz yürüyüşlere olanak sunar. Ağlasunluların sosyalleştikleri yaşam alanları sokaklardır; birbirleriyle yardımlaşan, komşularıyla sohbet eden, sizi kiraz yemeğe, çay içmeye davet eden Ağlasunlularla karşılaşırsınız. Ağlasun’un eski mahallerinden birisi olan Bala Mahallesi’nde geleneksel kerpiç evlerden örnekler görürsünüz. Ağlasun’un yerel mimarisi Anadolu’nun geleneksel konut mimarisinin mütevazı kırsal örnekleridir ve bu yapılarda antik kentten devşirme yapı parçaları görülür. Bu yeşil vadiye kurulmuş Ağlasun’un izlenebileceği en güzel yer de yaklaşık 1.500 metre yüksekliğe kurulmuş Sagalassos Antik kentidir. Bu güzelliği ünlü Türk şairi Hasan Hüseyin Korkmazgil destansı şiiri “Ağlasun Ayşafağı”nda da anlatır.

Fotoğraflar: Sagalassos Arkeolojik Araştırma Projesi