319
EYLÜL-EKİM 2004
 
MİMARLIK'TAN

UIA 2005 İSTANBUL’A DOĞRU

MİMARLIK DÜNYASINDAN

DOSYA: Mesleğe İlişkin Son Dönemdeki Yasal Düzenlemeler Neler Öngörüyor?

  • PORRO
    Gürhan Tümer

    Prof.Dr., DEÜ Mimarlık Bölümü, Yayın Komitesi Üyesi



KÜNYE
MİMARLIK HAFTASI

Yaşasın Mimarlık! Mimarlık Haftası’nı Yalnız Mimarlar mı Kutlar?

2005 yılı Temmuz ayında İstanbul’da gerçekleştirilecek UIA 2005 Kongresi’ne doğru zamanın hızla ilerlediği ve Oda’nın 4-11 Ekim 2004 tarihlerinde kutlanacak olan Mimarlık Haftası için programını oluşturduğu bugünlerde, mimarlığı toplumun gündemine nasıl taşıyacağımızı yeniden düşünüyoruz. Etkinlik programlarının üretilmesinde, ancak mimarlık ile toplum arasındaki etkileşim üzerine kurulu bir yaklaşımla üretken sonuçlara varmak mümkün görünüyor. Haziran ayında İngiltere’de gerçekleştirilen Mimarlık Haftası 2004 kutlamalarından görüntüler, bizlere mimarlığın toplumsal bir coşkuyla nasıl kutlanabileceğini gösteriyor. Mimarlar Odası’nın 50. yıl kutlamaları ve UIA 2005 Kongresi’nin yaratacağı fırsatlarla, benzer coşkulu kareleri yakalamayı diliyoruz.

Mimarlık ve Sosyal Arkaplan

Mimarlığın etkinliğini sürdürdüğü sosyal arkaplanla olan ilişkisi çeşitli şekillerde, farklı bakış açılarıyla ele alınmaya açık bir konu olarak görünüyor. Bu ilişki üzerine düşünebilmek için, bir yandan mimarlığın sosyal ve kültürel altyapıyı dönüştürebilme gücü olup olmadığı hakkında süregelen tartışmalara bakmak, öte yandan da buna karşı çıkan ve mimarlığın sosyal ve kültürel değişimlerle şekil aldığını savunan bir yaklaşımı da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Fakat yine de, bu iki uç yaklaşım arasında bir pozisyonda durarak, bu ilişkiyi “etkileşim” teması üzerinden okumakla daha üretken bir sonuca varabiliriz. İşte Mimarlık Haftası da, mimarlık mesleğinin kendini değerlendirme, içinde bulunduğu sosyal bağlamla ilişki kurabilme ve toplumun gündeminde yer bulabilme fırsatı veren birtakım süreçleri de beraberinde getirirken, tam da bahsettiğimiz “etkileşim” teması üzerine kurulmalıdır.

Etkileşim, bu bağlamda düşünüldüğünde, daha çok bu ilişkinin yürüdüğü temel alan olarak mimarlık pratiği üzerine kurulu, iki yönlü bir bilgi akışı ve paylaşımına işaret ediyor. Bu, bir yandan mimarlığın kendi içinde ürettiği ve sahip olduğu bilginin toplumla paylaşılması, böylece “hizmet verilen” ile ortak bir kavrayış oluşturulmasına doğru bir adım atılmasıdır. Öte yandan, mimarların nasıl bir sosyal altyapıyla ilişki kurduklarının farkında olmaları ve belki de daha önce göremedikleri birtakım ihtiyaç alanlarını tanımlamaya fırsat bulabilmeleridir. Bu bakış açısıyla, mimarlığın yalnızca sosyal bir kurguyla dönüşmesi gibi bir tartışmadan çok, mimarlığın dönüşmesi için sosyal yapının araçlarını kullanması gerekliliğinin altının çizilmesi amaçlanmaktadır.

Bu çerçeveden, yakın bir tarihte İngiltere’de gerçekleştirilen Mimarlık Haftası’na göz attığımızda, bu fikirlerin nasıl somutlandığını görmek bir yandan şaşırtırken, öte yandan düşündürüyor.

Yaşama Şekli Olarak Mimarlık

İngiltere, 18-27 Haziran 2004 tarihleri arasındaki bir hafta boyunca “Nasıl Yaşıyoruz?” (The Way We Live) temalı yaklaşık 450 etkinlikle Mimarlık Haftası’nı büyük bir coşkuyla kutladı. Yapılan bu etkinliklerin coşkuya dönüşmesinin aslında büyük ölçüde, bu haftayı sadece mimarlarla değil halkla bir arada kutlamayı öngören ve bu yolla mimarlığı toplumla biraraya getiren program kurgusu sayesinde gerçekleştiği söylenebilir. Mimarlık Haftası’nın organizasyonu, İngiliz Mimarlar Kraliyet Enstitüsü RIBA ve İngiltere Sanat Konseyi (Arts Council England) tarafından gerçekleştirildi.

“Mimarlık ve Sanat”, “Mimarlık Yapmak”, “Çocuklar ve Aileler”, “Eğitim” alt başlıklarında kurgulanan etkinliklerde, mimarlık ve sanat ilişkisiyle toplumun dikkatini çekmek, mimarlığın nasıl yapıldığını yerinde sergilemek, çocuklara oynadıkları oyunlar yoluyla mimarlığı fark ettirmek ve atölyeler yoluyla mimar olmayanlara birkaç günle sınırlı da olsa mimarlığı deneyimleme fırsatı vermek amaçlanıyordu. Bu haftada, mimarlığın kendi içinde tartışılmasının ve aynı zamanda sanatla olan bağlarını tazelemesinin bu sosyal arka plan kurgusuyla beraber yürüdüğünün vurgulanması gerekir.Tabii ki her etkinlik programında duyulan heyecanın, gerçekleştiği anda umulanı vermediği düşünülebilir. Fakat, Londra’daki Mimarlık Haftası boyunca yakalanan fotoğraf kareleri, tam da programda amaçlanan etkileşim ortamının gerçeğe yansımasını doğrular nitelikte.

Mimarlık Haftası boyunca yapılan etkinliklerin en önemli vurgusu, toplumun mimarla buluşması, onun nasıl çalıştığını görmesi ve bu yolla kendisini çevreleyen yapılı çevreye daha farklı, daha bilinçli bir bakış geliştirmesinin sağlanması oldu. Etkinlik programının RIBA tarafından düzenlenen bölümünde, mimarların ofisleri ziyaretçilere açıldı, mimarlar evlere giderek ev sahiplerine evlerini ne şekilde değiştirebilecekleri konusunda danışmanlık yaptılar ve kentin önde gelen yapılarında mimarların öncülüğünde turlar gerçekleştirildi. Yapılan önemli etkinliklerden biri de, mimarların karşı karşıya gelerek çok katlı ve az katlı yapıları tartıştığı ve sonuçta yapılan bir oylamayla izleyicilerin görüşlerinin alındığı bir panel oldu. Aslında tüm bu etkinliklerde bilgi akışını tek yönlü olarak algılamak yanlış olabilir; çünkü bir yandan halk mimarlığa bir adım daha yaklaşırken, mimarlar da nasıl bir sosyal altyapıya hizmet verdiklerini gözlemleme fırsatı bulmuş oluyorlar.

Etkinlik programı, mimarlığın çeşitli sanat dallarından nasıl geri beslenebileceğine ilişkin çalışmaları da içeriyor. “Moda ve Mimarlık” ve “Seramik ve Mimarlık” adı altında gerçekleştirilen seminer ve atölye çalışmaları, mimarlık ve sanatın biçimsel dil açısından nasıl ortak paylaşımlara girebileceğinin araştırıldığı birer platform görevi görüyorlar. Birçok mimar, sanatçı ve eleştirmenin katılımda bulunduğu bu etkinlikler ve özellikle de bu kişilerin halkla biraraya gelerek en sevdikleri sanat eserleri üzerinde konuştukları müze turları, yeni bakış açılarının oluşturulmasında önemli rol oynuyor. Ayrıca, Mimarlık Haftası’na paralel olarak Clerkenwell bölgesinde ilk kez toplanan Londra Mimarlık Bienali’nin de tüm bu etkinlikler programını önemli derecede desteklediğini eklemek gerekir.

Etkinliklerde, hedef grupların tanımlanması ve bu gruplara yönelik tematik programlar hazırlanmasının benimsenen önemli ilkelerden biri olduğu açıkça görülüyor. Örneğin çocuklara “legodan ev” ve “çamurdan barınak” benzeri temalı oyunlar aracılığıyla ulaşan atölyeler ve aileleri biraraya getiren “müzikli, danslı ve şiir dinletili” piknikler bunlardan bazıları.

Bütün bu yönleriyle Londra Mimarlık Haftası, mimarlığı kutlamanın paralel yürümesi gereken iki önemli yüzünü ortaya çıkarıyor. Biri, mimarların kendi aralarında mesleğe ilişkin içsel sorunları ele aldıkları ve gelişmeleri tartıştıkları platformlar, diğeri ise mimarların hizmet verdikleri kişilerle buluşarak karşılıklı bilgi ve görüş alışverişi yaptıkları sosyal paylaşım platformları. Bu iki eksenli program üretme metodu, yeni programlara temel oluşturmak açısından, üzerinde düşünülmeyi hak ediyor.

450 Etkinliğe Evsahipliği Yapan Mimarlık Haftası Programından Bir Seçki

Mimarlık+Sanat

Moda ve Mimarlık, Londra Müzesi

“Moda ve Mimarlık” kitabının yazarı Bradley Quinn, moda tasarımcısı Arkadius ve mimar Sarah Wigglesworth tarafından hazırlanan ve bir panel tartışmasını da içeren programda bir yandan mimarlığın moda tasarımına etkileri ve diğer yandan da geleceğin mimarlığını üreten mimarların yararlandıkları moda tasarımı teknikleri işlendi. Konuşmacılar arasında, mimar David Adjaye, sanatçı Faisal Abdu’Allah, mimar ve yazar Lesley Naa Norle Lokko, The Times mimarlık ve tasarım eleştirmeni Tom Dyckhoff vardı.

İçten Dışa: Günümüz Bahçesinin Dönüşümü, Tate Britain

Ekili, çevrili bir mekândan oluşan ve bir yapıyı çevreleyen veya yapıya bitişik olan geleneksel bahçe tanımının değiştiği fikrinden hareketle, sanatçı Richard Wentworth, bahçe yazarı Monty Don, mimar Liza Fior ve kültürel yorumcu Joe Kerr günümüzde bahçenin görünümü ve anlamındaki dönüşümleri tartıştılar.

Mimarlık, Küreselleşme & Çeşitlilik: Mimarlar, Sanatçılar ve Eleştirmenler Arasında bir Sohbet, RSA

Mekân ve endüstri ürünleri tasarımında politikanın rolünü ele alan sohbete yön veren ana sorular: Irk ve kültürel kimliğin mimari tasarım ve mimarlık uygulaması üzerinde etkileri nelerdir? Farklı etnik kökenden gelen mimarlar farklı tasarımlar mı yaparlar? Mekân sadece bir kurgu mudur, mekânın tercümesinden bahsedebilir miyiz?

Seramik ve Yapılı Çevre: El Sanatları ve Mimarlık için Yeni bir Hayat, El Sanatları Konseyi

Bir gün boyunca süren seminerde, seramikçi Jacqueline Poncelet, mimar Dominic Williams, sanatçı ve karocu Clare Twomey, tuğlacı Louise Jenkins ve sanatçı Robert Dawson, el sanatlarının mimarlıkla nasıl bütünleşebileceğini ve mimarlığın el sanatlarını yaratıcı bir şekilde nasıl kullanabileceğini tartıştılar.

Duyum ve Kent, V&A Galerisi

Geçen yıl yaklaşık 4.000 kişinin katılımda bulunduğu V&A Galerisi’ndeki program, bir dizi etkinlik ve yerleştirme aracılığıyla mimarlığa farklı bir yönden, sanatsal bir mercekten bakmayı hedefliyor. Etkinlikler arasında Alvaro Siza’nın yapılarını anlattığı bir konferans, sanatçılar Lucy Orta ve Jason Bruges tarafından ayrı ayrı hazırlanan, galeri mekânı içinde toplu etkileşimin ve hareketin sorgulandığı enstalasyonlar ve canlı performanslar ve önde gelen mimarlarla galeride bulunan sanat eserlerinin gezilerek, bu sanat eserlerinin mimarlık ürünlerini nasıl besleyebileceğinin tartışılması bulunuyor. Programın kapanış saatlerine doğru, ziyaretçilerin getireceği müzik albümleri, “Duyum ve Kent” temalı bir müzik şölenine dönüşüyor.

Mimarlık Yapmak

Mimarlar Evinizde (Architect in the House)

Her yıl İngiliz Mimarlar Kraliyet Enstitüsü (RIBA) tarafından düzenlenen etkinlikte mimarlar, bir hafta boyunca halkla evlerinin tasarım potansiyelini tartışmak üzere buluşuyorlar. Mimarların danışmanlığını alan kişiler, bu hizmet karşılığında evsizler fonuna 20 sterlin bağış yapıyorlar.

Açık Uygulama (Open Practice)

Mimarlık büroları çoğunlukla malzemeler ve fikirler için bir deney laboratuvarı işlevi görürler. RIBA tarafından gerçekleştirilen Açık Uygulama etkinliğinde, mimarlık dışından kişiler bu çalışma mekânlarında zaman geçirerek mimarların nasıl çalıştıklarını ve mekânlar üzerinde ne gibi etkilere sahip olduklarını görme fırsatı buluyorlar. Etkinliğin gerçekleştirildiği bürolar arasında Norman Foster gibi tanınmış mimarların da ofisleri bulunuyor.

Yükseklere Çıkmak Tek Çözüm mü? (The Only Way is Up?)

RIBA Başkanı George Ferguson’un başkanlığında yapılan bir halka açık tartışma platformunda iki mimar çok katlı yapılar lehinde, iki mimar ise az katlı yapılar lehinde tartışmayı yürütürken, tartışmanın sonunda izleyiciler arasında oylama yapılıyor.

Ödüllü Yapılar Halka Açılıyor!

2004 yılında RIBA ödülü alan yapılar Mimarlık Haftası boyunca ziyaretçilere açılıyor. Ziyaretçiler, bölgelerindeki önde gelen çağdaş mimarlık ürünlerini keşfetme fırsatı buluyorlar.

Çocuklar+Aileler

Gerçek Mimarların Yardımıyla Lego Strüktürler Kuralım, Tullie House Müzesi ve Sanat Galerisi

Çocuklar legodan strüktürler yapmak üzere mimarlarla bulunuyor. Amaç, yüksek bir strüktürün ayakta durabilmesi için gerekli yöntemleri öğrenmek, beraber oyun oynamak ve bir strüktür inşa etmek.

Queen Meydanı’nda Büyük Piknik

Meydanda toplanan küçük büyük herkes müzik dans, atölyeler, kültürel etkinlikler, oyunlar, şiir dinletileri ve benzeri etkinliklerle eğlenceli bir gün geçiriyor.

Çamur, Güzel Çamur!, Plymouth Mimarlık Okulu

Çocuklar, lisansüstü eğitimlerini sürdüren koruma öğrencileri ve yetişkinlerin denetiminde gerçekleştirilen bir günlük atölyede topraktan tuğla yapmayı ve bir barınak inşa etmeyi öğreniyorlar.

Aileler için Mimarlık Haftasonu, V&A Galerisi

Çocuklar ve ailelerinin bir araya geldiği etkinlikte mimari origami gibi çocukların ilgisini çekecek atölyelerin yanısıra bir de gösteri yürüyüşü düzenleniyor.

Aileler için bir Pazar Günü, Lowry Müzesi

Lowry Müzesi’nde geçirilen bir Pazar gününde çocuklar, en sevdikleri oyuncakları, çizgi film kahramanları veya evcil hayvanları için ideal evler tasarlıyor, müze mekânında piyesler oynayıp, eğlence etkinliklerine katılıyorlar, bu sırada aileleri için düzenlenen turda müzenin mimarisi hakkında bilgi veriliyor.

Programdaki diğer etkinlikler ve daha ayrıntılı bilgi için:

www.architectureweek.co.uk

Ayrıca, aynı tarihlerde gerçekleştirilen Londra Mimarlık Bienali programı hakkında:

www.londonbiennale.co.uk

Bu icerik 4254 defa görüntülenmiştir.