ETKİNLİK

Sinan Ödüllü Mimarlar Programı’nın İlki Gerçekleşti: Ziya Tanalı ve Mimarlığı / Derleyen: N. Müge Cengizkan

XI. Ulusal Mimarlık Ödülleri ve Sergisi Nisan 2008’de gerçekleştirilmiş, bu kapsamda değerli mimar Ziya Tanalı “Sinan Ödülü"ne değer görülmüştü. Sinan Ödüllü Mimarlar Programı’nın ilki ise, “Ziya Tanalı 1965-2009” başlığı altında retrospektif bir sergi ve Tanalı mimarlığının değerlendirildiği, akademi, mimarlık profesyonelleri ve mimarlık öğrencilerinin yoğun katılımıyla gerçekleşen bir panel ile başladı. Ankara’da, 25 Nisan 2009 tarihinde gerçekleşen panelde Tanalı’nın mimarlığı üzerine sunumlar ve değerlendirmeler yer aldı. Aynı gün açılan “Ziya Tanalı Mimarlığı 1965-2009” başlıklı sergi, izleyicisi ile buluştu.

ÖDÜL

Güçlü ve Zamanın Ötesinde Bir Mimarlık: 2009 Pritzker Mimarlık Ödülü Peter Zumthor’a Verildi / Derleyen: Yasemin Gültekin

Mimarlık dünyasının Nobeli olarak anılan Pritzker Ödülleri, yaptığı işlerde kendi yeteneğini, geniş vizyonunu ve mesleğe bağlılığını açıkça ortaya koymayı başaran, insanlığa ve yapılı çevreye mimarlık sanatı yoluyla tutarlı ve anlamlı katkılar sağlayan ve hayatta olan bir mimarı onurlandırmayı amaçlıyor. 2009 yılında bu ödülün sahibi, “işine odaklı, ödünsüz ve olağanüstü bir kararlılık sergileyen işleriyle dünyanın dört bir yanından meslektaşlarının takdirini kazanmış usta bir mimar” İsviçreli mimar Peter Zumthor oldu.

GÜNDEM

Modernizmin Gelenekle Uzlaşma Çabası Olarak Cami Mimarlığı / C. Abdi Güzer

İslam dininin ibadet mekânı olan caminin zaman içinde kazandığı, kubbe ile minare ile tanımlanan imgesinin “çağdaş cami denemelerinin önünde toplumsal bir engel” oluşturduğuna dikkat çeliyor yazar. Mayıs 2009’da görkemli bir tören ile açılan ve iç mekân tasarımı ile ulusal ve uluslararası basında kendine yer bulan Şakirin Camisi, Türkiye’de en çok tekrar eden yapı türlerinden biri olan cami mimarlığının yeniden gündeme gelmesi ve tartışılmasına yönelik önemli bir örnek oluşturuyor.

MİMARLIK POLİTİKALARI

Çek Cumhuriyeti’nde Mimarlık Politikaları Forumu Toplantısı:

Mimarlık Politikalarının Uygulanması Konusunda Yeni Beklentiler / Tuğçe Selin Tağmat

Avrupa’da mimarlık ve yapılı çevre kalitesinin yükseltilmesiyle ilgili konuları tartışmak ve sorunlara çözüm önerileri geliştirmek amacıyla Avrupa ülkeleri arasında ortak bir platform oluşturan Avrupa Mimarlık Politikaları Forumu (EFAP), yılda iki kere AB Dönem Başkanlığı’nı yürüten ülkelerin evsahipliğinde toplanıyor. 16-18 Nisan 2009 tarihlerinde AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti’nin evsahipliğinde Prag’da düzenlenen konferans, “Mimarlık Politikalarının Uygulanması: Yeni Beklentiler” teması çerçevesinde gerçekleştirildi. Konferans teması üç başlığa odaklanıyordu: “Eğitim”, “mimarlık politikalarının uygulanması” ve “mimarlık ve toplum”.

DOSYA: Mimarlıkta Eleştiri Editör: Gürhan Tümer

Bir mimari yapıtı çeşitli eleştiri kuramlarına göre ele alıp kapsamlı biçimde eleştiren, örneğin “semantik”, “göstergebilimsel”, “olgubilimsel”, “Marksist”, “psikanalitik” ağırlıklı eleştiriler yapabilen Mimarlık Üzerine On Kitap’ta (De Architectura Libri Decem) “Mimar, değişik bilim dalları ve çeşitli öğretilerin bilgisiyle donatılmış olmalıdır. […] Mimarın kalemi güçlü olmalı, geometri öğrenimi görmeli, iyi tarih bilmeli, filozofları iyi izlemeli, müzikten anlamalı, biraz tıp bilgisi bulunmalı, hukukçuların düşüncelerini bilmeli, yıldızbilim ve göklerin kuramıyla tanışıklığı olmalıdır.” diye yazar Vitruvius. Metin “mimar” sözcüğünün yerine “mimarlık eleştirmeni” sözcükleri koyularak okunduğunda, mimarlık eleştirmenlerinin bir yapının yazgısını bir anlamda elinde tuttukları söylenebilir. Bu çerçevede hazırlanan dosyada, mimarlık eleştirisi nedir, tarihsel bağlamda nasıl bir yol izlemiştir, “mimar” figürü neresinde durmaktadır, mimarlık disiplininin alt alanları bundan nasıl beslenmelidir gibi konularda değerlendirmelerde bulunan makaleler yer alıyor.

YARIŞMA

Denizli Belediye Hizmet Binası ve Çevresi

Denizli Belediyesi’nin yeni hizmet binasının ve çevre düzenlemesinin mimari projelerinin elde edilmesi amacıyla, Denizli Belediyesi tarafından açılan yarışma 24 Mart 2009 tarihinde sonuçlandı. Rekor katılımın gerçekleştiği ve 274 projenin teslim edildiği yarışmada 3 ödül, 5 mansiyon ve 10 satınalma ödülü verildi. Denizli Belediyesi, sözkonusu yarışma sonucunda önerilen yapılaşma koşullarını, açık alan kullanım biçimlerini, bu düzenlemenin çevresel doku üzerindeki dönüştürücü etkilerini ve gerek yaya, gerekse araç dolaşım kurgularını kent merkezinin yeniden yapılandırılması aşamasında doğrudan bir girdi olarak kullanmayı hedefliyordu.

YARIŞMA DEĞERLENDİRME

Denizli Belediye Hizmet Binası ve Çevresi Mimari Proje Yarışması Üzerine / Ahmet Yoldaş

Uzun süreden beri ulusal yarışmalarda ilk kez çok katılımlı bir yarışma süreci yaşandı. Yazıda, bu yeni ve olağanüstü duruma yarışmayı açan kurumun ve jürinin hazırlıklı olup olmadığı; şartname, program, değerlendirme yöntem ve süresinin doğru biçimlenip biçimlenmediği sorgulanıyor. Aynı zamanda, ödül alan projelerin kent bağlamındaki tavrı ve verili program ile şartnamenin gereklerinin yerine getirip getirmediği değerlendiriliyor.

KONUT

Konutta Lüks Kavramının İmgesel Dönüşümü: İzmir Kent Merkezinde Çok Katlı Lüks Konutlar / Şeniz Çıkış, Fatma İpek Ek

İzmir’in Alsancak semti ve yakın çevresinde 1950’li yıllarda inşa edilen ve üst gelir grubuna seslenen çok katlı lüks konutlara odaklanan makale, kronolojik olarak üç farklı kavramsal çerçevede inceleniyor: Yazarların kavramları ile “Makine Konut,” “Etiket Konut” ve “Sığınak Konut”. Makale, konut kavramında yaşanan kavramsal dönüşümü, toplumsal, yasal ve teknolojik arka planları da gözeterek aktarıyor.

KENTLEŞME

Ay Işığında Serenad: İmar Planları ve Özel Mülkiyet / Özcan Erdoğan

Günümüzde imar planları, kentlerin çağdaş ve yaşanabilir olmasının vazgeçilmez temel belirleyicileri. Yeni imar planlarının yapımı sırasında, okul, yol, meydan, yeşil alan gibi kamusal ihtiyaçlara ayrıldığı halde fiilen kamulaştırılmayan ve bu kısıtlılık hali çok uzun yıllar sürdürülen özel mülkler ise, bu süreçte mülk sahiplerini en fazla mağdur eden konuların başında geliyor. Yazar, özel mülke konu parsellerin kısıtlılık haline ilişkin yasal durumu özetliyor ve konuyu tartışmaya açıyor.

ÇEVRE DUYARLI MİMARLIK

Yapısal Atıkların Önlenmesinde / Azaltılmasında Tasarımcının Rolü / Nilay Coşgun, Tuğba Güler, Belgin Doğan

Yapısal atıklar, büyük hacimli olmaları, miktarları ve karmaşıklıkları nedeniyle birçok ülkede “öncelikli atık” olarak nitelendiriliyorlar. Türkiye’de 2004 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde yapısal atıkların yönetimine ilişkin kapsamlı bir düzenleme bulunuyor. Yazarlar, yapı üretim sürecinin başlangıcı olan “tasarım aşamasında” yapısal atık oluşumuyla ilgili önlemlerin düşünülmesi gereğine vurgu yaparak, yaptıkları anket çalışmasının sonuçları üzerinden ülkemizdeki durumu değerlendiriyorlar.

MEA ARCHITECTURA MEA CULPA

Pipoyu, Elmayı, Ayasofya’yı, Le Corbusier’yi Yadsımak / Gürhan Tümer

“[…] Bu resim bir piponun resmi. O resimde bir pipo var. Oysa resmin hemen altında ‘Bu bir pipo değildir’ (Ceci n’est pas une pipe) yazısı var. Bu resimle, bu resmin altındaki yazıyla, gerçeküstücü Magritte, gerçeği darmadağan ediyor. Pipoyu, o nesneyi yadsıyor. […] Sözün burasında kendi kendime soruyorum: ‘Magritte’in sürrealist bir ressam olarak yaptığını, ben sürrealist bir mimar olarak yapabilir miyim; yapabilirsem nasıl yapabilirim?’ Bu şatafatlı sorunun yanıtı hiç de şatafatlı değil, çok yalın ve çok kolay: Çekerim Ayasofya’nın fotoğrafını ve altına yazarım: ‘Bu Ayasofya değildir’ […]”