Mimarlar Odası Bursa Şubesince 1989’dan bu yana her yıl geleneksel olarak düzenlenmekte olan Yapı ve Yaşam Fuar ve Kongre etkinliğinin onbeşincisi, bu yıl 18-21 Eylül 2003 tarihleri arasında Tüyap-Bursa işbirliği ile gerçekleştirildi. Mimarlık mesleği ile ilgili tarafları çok boyutlu bir platformda bir araya getirebilmeyi kendine görev edinen bir meslek odası olmanın bilinciyle, etkinliğin “FUAR” ayağında(1), katılımcı firmalar ile hedef kitlelerini, yapının profesyonellerini; “KONGRE” ayağında ise, Türkiye’nin ve dünyanın dört bir köşesinden gelen akademisyen meslektaşlarımız ile uluslararası kongre konuklarımızı bir araya getirerek “yapı”nın ve “yaşam”ın her boyutunun coşku ve canlılıkla paylaşıldığı organizasyonu onbeş yıldır sürdürebilmenin keyfi hep birlikte yaşandı...

Fuarla aynı tarihleri kapsayan süreçte gerçekleştirilen “XV. Yapı ve Yaşam 2003 Kongresi”nin ana teması ise “Kentler ve Mimarlık” olarak belirlenmişti. 2000 yılından bu yana, konusu, 2005 yılında İstanbul da düzenlenecek olan “Uluslararası Mimarlık Konseyi ve Uluslararası Mimarlar Birliği Genel Kurulu” sürecine katkıda bulunacak biçimde belirlenmekte olduğundan, Uluslararası Mimarlar Birliği UIA Genel Başkanı Jaime LERNER’in, 2005 İstanbul buluşmasında dünya gündemine taşımayı hedeflediği “Kentlerin Mimarlıkla Yeniden Kucaklaşması” çağrısından hareketle, özellikle kentsel ve mimari erozyonları yoğun olarak yaşamakta olduğumuz bu süreçte “kent ve mimarlık arasındaki yazgı birliğini” temel alan bir temada 30’a yakın bildiri, posterler, sergiler, panel ve söyleşilerle üç gün boyunca tartışılmış oldu.

“Kentler Yüzyılı” olacağı söylenen 21. yüzyılda mimarların bu gerçeği şimdiden gözeterek, kente karşı sorumlu bir mimarlığı, mesleki yükümlülüklerinin odağına yerleştirmeleri” ana temasının “kentin tarihi mekânlarında” düzenlenen halka açık oturumlarda değerlendirilmesi ise “geçmişten geleceğe duygusal sürekliliğin” önemi ve ilkelerinin değerlendirilmesi açısından ayrıca renkli ve çok sesli bir “alış-verişi” gündeme getirdi.

Kongre için elimize ulaşan 55 adet bildirinin Bilimsel Kurul Üyelerimiz tarafından tek tek değerlendirilmesi ve oturumlarda sunulmasından öte; önceki yıllardan farklı olarak bu yıl, Bursa Uluslararası Fuar Merkezi Kongre salonları dışında, kentin tarihi mekânlarında gerçekleştirilen akşamüzeri söyleşilerinin ilki Gökdere üzerindeki IRGANDI KÖPRÜSÜ’nde(2) gerçekleşti. Sümer GÜREL hocamızın İspanyol filozof Jose Ortegay Gasset’ten alıntıladığı ‘’yaprağı tanımadan ağacı, ağacı tanımadan yaprağı tanıyamazsınız-kavrayamazsınız” değişinden hareketle, aynı biçimde ‘ev’i tanımadan ‘kent’i, ‘kent’i tanımadan ‘ev’i tanıyamayacağımız, kavrayamayacağımızı, bunun ise kent ile mimarlık olgusunun ne denli birbirinden ayrılmaz olduklarını gösterir.” temalı sunumunun ardından kongrenin onur konuğu UIA Önceki Başkanı Vassilis SGOUTAS ise konuşmasını Tarihi Kentler Birliği Genel Danışmanı Y.Mimar Oktay EKİNCİ’nin yönetiminde yaptı ve “çağlar boyunca birbirlerini yaratan kent ve mimarlık arasındaki karşılıklı bağların her ikisi için de varoluş kaynağı oluşturduğunu bu bağları zayıflatacak tüm politikaların ise aslında kent uygarlığının sonu olacağını” söylerken aynı zamanda köprünün restorasyon çalışmalarını sürdüren diğer konuşmacı konuk Osmangazi Belediye Başkanı İnşaat Mühendisi Hilmi ŞENSOY’du.

Bir başka etkileyici ortam, ertesi gün akşamüzeri Yeşil Külliyesi içinde günümüzde Türk İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılmakta olan Sultan Medresesi’nin(3) avlusunda gerçekleşti. İngiltere’den konuğumuz Jane SAMUELS’in Hindistan’da uygulanmakta olan “Kentsel Rehabilitasyon” projelerinin kültürel gelişme ve özgürlüklerle olan ilişkilerini sergileyen konuşmasının devamında, UIA 2005 İstanbul Kongresi Bilim Komitesi Üyesi Doç.Dr. Aydan BALAMİR’in yönetiminde konuğumuz Yıldırım Belediye Başkanı Mali Müşavir Ramazan ALTUNÖZ oldu.

Son gün öğleden sonra KOZAHAN’ın orta avlusunda güneşin cıvıltılı ışıklarının ekrana yansıtılan görüntüleri engellemesine rağmen, bir buçuk saatte bitirilmesi öngörülen söyleşi akşam saatlerine, hava kararıncaya kadar uzamıştı. 2005 İstanbul UIA Kongre Başkanı Y.Mimar Suha ÖZKAN’ın yönetiminde konuğumuz Amerika’dan Michael SORKİN 11 Eylül’de New York’da yıkılan kulelerin yerine yapılması düşünülen projeleri bize aktarırken “daha da yükseklerinin yapılmasını isteyenler ile halkın özgürce yaşadığı kültürel mekânlar yaratılmasını isteyenler arasındaki fark”ı anlatırken Kozahan’da o anda yaşanmakta olan ortamdan örnekler vermesi ve “bu tür insancıl buluşmaların terörü de kendiliğinden yok edeceği” şeklindeki sözleri ortamı daha da etkileyici kılmıştı... Ardından, Nilüfer Belediye Başkanı İnşaat Mühendisi Mustafa BOZBEY’in katılımı ile kongre konusu çerçevesinde yapılan tartışmaların yerel yönetici kimliği ile hem kente hem de mimarlık camiasına katkıda bulunması en büyük hedeflerimizden biri idi.

Gündüzleri, “Toplumsal Yapıyla Değişen Kent ve Mimarlık’’, “Kentsel Deprem Davranışı’’, Berlin, Lefkoşa gibi “Bölünmüş Kentler”, “Kentlerin Mekânsal Oluşumunda Suyun Rolü” (içinden dere geçen kentler) “Geleceğin Kentlerinin Biçimlenmesinde Çocuk Odaklı Yaklaşımlar’’ ve pek tabii ki “Mimarlık Eğitimi ve Mesleğinde Kente Karşı Sorumluluklar’’ gibi bir çok bildirinin yanı sıra ‘’Dünyada ruhu olmayan, kalbi atmayan şehirlerin oluşmaya başladığı, çünkü ilerlemek için eskinin yıkılması anlayışının sonucunda geçmişten gelen değerlerini yitirdikleri, yeniyi eskiyle uyumlu kılmak yerine, yepyeni yapmak gibi bir eğilim var olduğu, kimi modern mimarlık anlayışlarının, komşusundaki mimari oluşumlara bakmadan, dünyanın öteki taraflarına bakmaya devam ettikleri, bunun da taklitten öteye gidemediği, kentsel etki değerlendirmesinde mimarlık, şehircilik ve kentsel tasarımın birlikte olmasının ‘’olmazsa olmaz’’ koşulu olduğu...’’ konularını içeren “Ruhu Olan Kentler” ile “Şiirlerde İstanbul’’ başlıklı bildiride Necip Fazıl KISAKÜREK, Cahit Sıtkı TARANCI, Yahya Kemal BEYATLI, Atilla İLHAN, Behçet NECATİGİL, Asaf Halef ÇELEBİ ve Edip CANSEVER’in dizeleri ile kente duyulan hisler, kentteki değişim ve gelişmeler, kent sokaklarına kullanıcılarının yansımaları, kültürümüze yabancıların etkileri, kentin geçirdiği kültürel değişim dramatize edildi.

Tüm bu güzelliklerin yanı sıra akşam yemeklerinde, Bulgaristan, Gürcistan ve Lübnan’dan gelen konuklarla birlikte yaşanan coşkulu ortamlar, bazen sirtaki, bazen halay bazen de çiftetelli eşliğinde şenlendi. Konukların gidiş-gelişleri, karşılanmaları ile otel, yemek mekânları, kongre salonu ve tarihi mekânlar arasındaki ulaşım, yabancı konuklara Bursa’nın gezdirilmesi/tanıtılması, teknik ve lojistik donanımın kusursuz sağlanabilmesi gayretleri, organizasyonda çalışan ekipler tarafından sonsuz bir özveri ile gerçekleştirildi. Bazen hiç uyumaksızın tercümeler yapıldı; sabah 07:00’de otele ulaştırıldı; bazen hiç yemek yemeğe vakit bulunmaksızın kongre merkezinden kent içindeki söyleşi mekânlarına gidildi bir an önce ki, konuklar geldiğinde tüm hazırlıklar bitmiş olsun; bazen de dört buçuk saat ayakta durabilme rekorları denendi; ama her şey güzeldi..

Kongrenin sonunda, Tarihi kentler Birliği Genel Danışmanı Oktay EKİNCİ yönetiminde oturum başkanlarının katılımı ile gerçekleştirilen panelden “sonuç” olarak:

“Tarih içinde mimarlığın evrensel kaynağı,

“kenti ve mimarlığı birlikte gözeten” uygarlıklardır..

günümüzdeki mimarlığın temel sorumluluğu,

“kentlerin mimariyle yeniden buluşmasının” sağlanmasıdır;

yarının kentinde mimarlık,

barınma sorunundan demokratik yaşam mekânlarının örgütlenmesine kadar,

fiziki kültürel çevre ile toplumsal esenlik arasındaki

zengin ilişkileri de kucaklayan bir misyonla karşı karşıyadır...”

çıkarımlarının yanı sıra, tüm kongre katılımcıları bu dileklerini “Yaşasın Kentler” diyerek ulusal ve uluslararası kamuoyuna duyurdular.

Mimarlar Odası Bursa Şubesi’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen organizasyonda yerel yöneticilerin yakın ilgilerine, Bilimsel Kurul’un özverili çalışmalarına ve tüm ekip arkadaşlarım ile emeği geçen herkese teşekkür ederek, izlediğimiz yolun doğru bir yol olduğu inancı ve bilinci ile bu coşkuyu yeniden paylaşabilmek adına 16. YAPI ve YAŞAM’da buluşabilmek dileği ile ayrıldık.

Notlar:

1. Bu yıl 10 bin metrekare kapalı alanda, 195 firmanın katılımı ile gerçekleşen “Yapı ve Yaşam Fuar”ını Bulgaristan’dan gelen 115 kişilik, Gürcistan’dan gelen 35 ve Lübnan’dan gelen 20 kişilik mimar ve inşaat mühendislerinden oluşan grupların yanısıra 35 bin kişi ziyaret etti.

2. Irgandı Köprüsü 1442 yılında inşa edilmiş, 1855 depreminde hasar görmüş, 1922’de Yunan işgali sırasında bombalanmış, 1940’lı yıllarda onarım görmüştür.

3. Sultan Medresesi, 1419 tarihinde Çelebi Sultan tarafından inşa ettirilmiştir.