Mimarlar Odası bünyesinde Cumhuriyet dönemi mimarlığı üzerine bilgi üretilen birkaç kanal bulunuyor. En önemlilerinden biri olan Anma Programı aracılığıyla, bugüne kadar sırasıyla Mimar Kemalettin, Seyfi Arkan ve Zeki Sayar ile 1890’dan 1980’lere Türkiye’de mimar kimlikleri ve içinde mesleki etkinliklerini yürüttükleri dönemler tartışıldı. 1931 yılında Abdullah Ziya Kozanoğlu ve Abidin Mortaş ile Arkitekt dergisini yayımlamaya başlayan ve 1941’den itibaren tek başına yürüten Zeki Sayar, dergiyi 1980’e kadar 50 yıl çıkararak dönemin en önemli, hatta tek mimarlık yayınını çıkaran değerli bir isim. Sayar için bu dönem yürütülmekte olan araştırmalar paralelinde, Aralık 2011’de İstanbul’da, diğer Anma Programları’nda olduğu gibi bir sempozyum ve sergi düzenlenecek. Ardından araştırma ve inceleme programının bütün ürünlerini derleyen birkaç kitabın yayımlanması hedefleniyor.

Bu kanallardan bir diğeri de, yine bir mimar profili üzerinden yürütülen Sinan Ödüllü Mimarlar Programı. Programın ilk döneminde, 2008 Ulusal Mimarlık Ödülleri’nde bu ödüle değer görülen Ziya Tanalı gündeme taşınmıştı. 2 Nisan 2011’de ise 2010 yılı “Sinan Ödülü” kazanan Mehmet Konuralp için bir program düzenlenecek; program, Konuralp mimarlığı üzerine değerlendirmelerin yapılacağı bir paneli, mimarın işlerini içeren bir sergiyi ve programın bütününü derleyen bir kitabı içeriyor.

İlki 2009 yılında düzenlenen Cumhuriyetin Mimari Mirası Sempozyumu ise mimarlık tarihçiliği açısından farklı yaklaşımların ötesinde, nitelikli biçimde korunan modern mimarlık örneklerini gündeme getirmeyi hedefliyordu. Gelecek yıllarda aynı temalı bir sempozyumun düzenlenmesi düşünülüyor.

Yukarıda bir etkinlik bülteni gibi sıralanan çalışmaların toplamına bakınca, dönemi anlamak / tartışmak için mimar profillerine bakmak ve modern mimarlık ürünlerinin nasıl korunması gerektiğine ilişkin nitelikli örnekleri ve bilgisini paylaşmak ana yaklaşım olarak beliriyor... Son yıllarda farklı alanlarda da benimsenen bu anlayış, tekil özne ve nesneler üzerinden yapılan değerlendirme ile genele ilişkin daha içeriden, birinci elden araştırmaya dayalı bilgi üretmek olarak özetlenebilir. Dergide son beş yıldır hemen hiç aksatmadan “Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı” başlığı altında yayımladığımız makaleler de bu motivasyonun yansımaları aslında.

Arkitekt ile Türkiye modern mimarlığı üzerine temel bilgiyi sağlayan Zeki Sayar gibi bir mimarlık yayıncısı / eleştirmeni / örgütlenmeci / profesyoneli üzerine çalışıyor olmak, bu açıdan da gurur verici.