Ülkemizde mimarlık eğitiminde ve mimarlık üretiminde öncü rolü ile bilinen Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ) Mimarlık Bölümü, üniversitenin kuruluşunda yer alan dört bölümden biri olarak 2022 yılı içerisinde 140. yılını kutladı. 1882’de kuruluşunun ardından 1883 yılından itibaren kesintisiz olarak öğretime devam eden bölümün 140. yıl etkinlik programı Prof. Dr. İlkay Koman, Prof. Dr. Nezih R. Aysel ve Prof. Dr. Ebru Özeke Tökmeci’den oluşan Yürütme Kurulu’nca 2021 Eylül ayında oluşturuldu. Program kapsamında, mimarlık bölümünün bir taraftan gelenek ve deneyim aktarımından beslenen, diğer taraftan her dönemde çağdaş mimarlık üretimine katkı sağlama amacı ile ilerleme ilkesine dayanan yapısına paralel olarak, çok yönlü ve disiplinlerarası bir bakış açısı ile mimarlık eğitimi ve uygulamalarını tartışmak hedeflenmiştir.

Yukarıda kapsamı özetlenen programda “140. Yıl Toplantıları / Mimarlık Bölümünden Portreler” dizisi ve “140 Yılın Mimarlığına Tanıklık: 1882-2022 Sempozyumu” gerçekleştirildi. Bu toplantılarda; profesyonel mimarlık üretiminde olduğu gibi eğitimcilerin de sosyal, teknolojik ve üretken ihtiyaçlara uyum sağlamak ve yeni yaklaşımlar geliştirerek uygulamaya koymak sorumluluğuna vurgu yapmak amacı ile çok sayıda konuşma yapılmış, geçmiş uygulamalar, mimarlık alanındaki önemli aktörler ve eserleri ile geleceğe ışık tutan yeni yaklaşımlar tartışmaya açılmıştır.

140. Yıl Toplantıları / Mimarlık Bölümünden Portreler

M. Kerem Özel

Doç. Dr., MSGSÜ Mimarlık Bölümü

Dilvin Hazal Akkaya Usman

Arş. Gör., MSGSÜ Mimarlık Bölümü

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin kuruluşunun 140. yılını kutlamak amacıyla Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nün düzenlediği etkinliklerin ilk bölümü 2021-2022 öğretim yılı bahar yarıyılında, konukların gerek sağlık gerekse yurtdışında olmaları gerekçeleriyle çevrimiçi düzenlendi. Ayda bir olmak üzere üç kere gerçekleştirilen etkinliklerin ilk bölümünün tema başlığı “140 Yılın Mimarlığına Tanıklık: 1882-2022” idi ve her üçünün moderatörlüğünü Nezih R. Aysel üstlendi.

Kurumun mekân ve eğitim tarihi ile ilgili araştırmalarıyla tanınan Aysel 3 Mart 2022 tarihli ilk etkinlikte önce “Bir Çağdaşlaşma Projesi: Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şâhâne / Güzel Sanatlar Akademisi ve Mimarlık Eğitimi” başlıklı sunumu yaptıktan sonra, kuruma 60 yıl emek vermiş olan ve mimarlık bölümünün en tecrübeli hocası Prof. Esad Suher ile söyleşti.1959 yılında katıldığı GSA Yüksek Mimarlık Bölümü öğretim kadrosundan, 1997 yılında 38 yıllık hizmet süresini tamamlayarak emekli olan ve 2020 yılı bahar dönemi başından itibaren tüm dünyayı etkileyen pandemi koşullarına kadar MSGSÜ Mimarlık Bölümü Mimari Proje Atölyesindeki proje hocalığı görevine aralıksız olarak devam ederek genç mimar ve hocaların yetişmesine katkı vermeyi sürdürmüş olan Suher ile Aysel’in mimarlık bölümünün birikimi üzerine yaptıkları söyleşi geniş bir dinleyici kesim tarafından ilgiyle izlendi.

Aysel, 15 Nisan 2022 tarihinde gerçekleşen ve “Kağıt, Kalem, Mimarlık” başlıklı ikinci etkinlikte, kurumun mezunlarından ikisini, Hüseyin Yanar ile Ayhan Böyür’ü konuk ederek, mimarlık pratiğinde ve eğitiminde “kağıt ve kalem”in yeri üzerine bir söyleşi gerçekleştirdi. Söyleşide, eskiz kavramı, mimarlık eğitimi ve pratiğinde mimarın düşünce ile yapı(t) arasındaki yolculuğu, tasarımcının kendi dilini oluşturması, sanat-mimarlık ilişkisi tartışmaya açılırken yazı ile çizgi arasındaki ilişkiye de değinildi. Hüseyin Yanar, 1970’ler Akademisi’nde eskizin öğrenciler için bir “özgürlük meşalesi” olduğunu dile getirdi.

Aysel 28 Mayıs 2022 tarihinde gerçekleşen üçüncü etkinlikte ise Prof. Nursel Onat ile “Mimarlık Eğitiminde 60 Yıl: Öğrenci / Hoca / Yönetici” başlıklı bir söyleşi yaptı. Yıllar içinde Akademi’den Üniversite’ye dönüşen kurumda Mimarlık Bölümü Bina Bilgisi Kürsüsü ve Mimari Proje Atölyeleri üyesi olarak geçirdiği ve 50 yılı aşan akademik hayatında mimarlık bölümü başkanlığı da yapan Onat, öğrencilik ve asistanlık dönemindeki Akademi ortamını ve bu ortamı etkileyen olayları anlattığı konuşmasında öğrenci, hoca ve yönetici olarak tanıklık ettiği 60 yıllık sürece ait anı ve gözlemlerini izleyicilerle paylaştı.

2022-2023 öğretim yılının başlamasıyla birlikte mimarlık bölümü 140. yıl etkinliklerinin formatını değiştirdi. “140. Yıl Toplantıları: Mimarlık Bölümü’nden Portreler Dizisi” başlığıyla düzenlenen toplantıların her biri mimarlık bölümünün tarihinde eğitmen ve/veya yönetici olarak iz bırakmış bir şahsiyete ayrılmıştı. Kasım 2022 - Şubat 2023 tarihleri arasında iki haftada bir cumartesi günleri, kuruma bağlı İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Konferans Salonu’nda yüz yüze gerçekleştirilen toplantılarda üçer araştırmacı toplantının konusunu oluşturan şahsiyeti farklı yönleriyle ele aldı. (Resim 1)

Alexandre Vallaury’ye ayrılan 5 Kasım 2022 tarihli ilk toplantıda Prof. Dr. Oğuz Ceylan “Alexandre Vallaury Mimarlığına Katkılar”, Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Çağlayan Özkurt “Yeni Veriler Işığında Alexandre Vallaury'nin Hayatı ve Mesleki Etkinlikleri” ve Doç. Dr. Seda Kula “Yeni Türk Sanatı- Mimarlığı” Talebi ve Vallaury Eklektizmi” başlıklı sunumları gerçekleştirdiler. Toplantının moderatörlüğünü ise İlkay Koman üstlendi.

19 Kasım 2022 tarihli ikinci toplantı, kurumun mimarlık eğitiminde yaptığı köklü değişikliklerin izleri günümüzde hala devam etmekte olan Ernst Egli’ye ayrıldı. Prof. Dr. Leyla Alpagut “Ankara'da Zaman: Başkentin İmarında Ernst Egli'nin İzleri”, Arş. Gör. Dr. Neslinur Hızlı Erkılıç “Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Eğitimi Reformu ve Ernst Arnold Egli” ve Doç. Dr. Ebru Omay Polat “Ernst Egli’nin Mirası: Kavramsal Değerlendirmeler” başlıklı konuşmalarıyla Egli’nin mimarlık üretimini ve mimarlık pedagojisindeki etkisini ele aldılar. Toplantının moderatörü Prof. Dr. Ebru Özeke Tökmeci idi.

Üçüncü toplantıda Mimarlık Bölümü Başkanlığı yapmış olan Bruno Taut’un mimarlığa bakışı kuramsal, temsilsel ve pratik boyutlarıyla ele alındı. 3 Aralık 2022 tarihli toplantıya katkıda bulunan konuşmacılar “Kuramsal Yönüyle Bruno Taut” başlıklı konuşması ile Prof. Dr. Esin Boyacıoğlu, “Bir Hoca, Bir Mimar, Bir Şef: Bruno Taut Türkiye'de” başlıklı konuşması ile Arş. Gör. M. Sinan Tarakçıoğlu ve “Düşünceyi Düşe Yücelten Bir Hayalperest: Bruno Taut” başlıklı konuşması ile Arş. Gör. Dr. Melek Kılınç idi. Toplantının moderatörlüğünü Dr. Öğr. Üyesi Elvan Erkmen üstlendi.

Akademi’nin Bina Bilgisi Kürsüsü hocalarından Asım Mutlu’ya ayrılan dördüncü toplantıda ise Arş. Gör. H. İlke Alatlı “Erken Cumhuriyet Dönemi Sağlık Örgütlenmesinde Akademili Bir Mimar: Asım Mutlu”, Prof. Dr. Figen Kıvılcım Çorakbaş “Yakınlık ve Uzaklık Kavramları Bağlamında Köy Enstitüleri ve Asım Mutlu” ve Prof. Dr. Zühre Sözeri Yıldırım “Bir Tasarı Anlayışının Cumhuriyet'in İlk Eğitmenlerinin Mekânlarına Dönüşümü” başlıklı konuşmalarıyla Mutlu’nun mimarlık üretimini ele aldılar. Toplantıyı Prof. Dr. F. Gülşen Gülmez yönetti.

Sedad Hakkı Eldem’e ayrılan 7 Ocak 2023 tarihli beşinci toplantı çevrimiçi gerçekleşti. Aykut Köksal’ın “Cumhuriyet’in Mimarlık Odağı: Sedad Hakkı Eldem”, Suha Özkan’ın “’Sedad Eldem ile Söyleşiler’ Kitabı Üzerine” ve Prof. Dr. Bülent Tanju’nun “Sedad Hakkı Eldem: Çok Tanıdık, Neredeyse Yabancı” başlıklı konuşmalarıyla katkı sundukları toplantının moderatörü Prof. Dr. Ayşin Sev idi.

21 Ocak 2023 tekrar yüz yüze gerçekleşen toplantı dizisinin konusu Utarit İzgi idi. Doç. Dr. Ş. Ömer Deniz “Akademi'nin İnce Yapı'sı”, Prof. Dr. Nezih R. Aysel “Utarit İzgi Mimarlığında Mekân ve Teknoloji İlişkisi” ve Sasnuhi Muşlıyan ile Fulin Güzeldere ortak sunum olarak “Utarit İzgi Deneyimi 3D: Detay + Disiplin + Dayanışma” başlıklı konuşmalarıyla İzgi’nin mimarlık üretimini ve mimarlık pedagojisindeki etkisini ele aldı. Toplantının moderatörlüğünü, aynı zamanda İzgi’nin mimari bürosunda da çalışmış olan Prof. Dr. Ahmet Tercan üstlendi. (Resim 2)

Toplantı dizisinin planlanan etkinlikleri kapsamında ise 4 Şubat 2023’te gerçekleşecek yedinci toplantıda Mehmet Ali Handan konu edilecek. Toplantıda Prof. Dr. Nezih R. Aysel “Y. Mimar Muallim Mehmet Ali Handan Mimarlığına Bir Bakış”, uzun yıllar Handan’ın asistanlığını yapmış olan Ersen Gürsel “Ehemmi Mühimme Tercih Etmek” ve Doç. Dr. M. Kerem Özel “Muammer Onat’ın Gözüyle Hocası Mehmet Ali Handan” başlıklı konuşmalarıyla Handan’ı eğitimci ve mimar olarak ele alacaklar. Toplantının moderatörlüğünü ise Prof. Dr. Güzin Konuk üstlenecek. (Resim 3)

Dizinin 17 Şubat 2023’te gerçekleşecek sekizinci ve son toplantısında ise Prof. Dr. İlkay Koman “Gerçekten Tahayyüle, Kâğıttan Pula Bir Külliyattan Kesitler: Nazımi Yaver Yenal”, Prof. Dr. Önder Küçükerman “Nazımi Yaver Yenal Hocam: Kendi Kozası İçindeki Bir Bauhaus Ustası” ve Büke Uras “Bir Kâğıt Mimarının Hayali Dünyası: Nazımi Yaver Yenal” başlıklı konuşmalarıyla Nazımi Yaver Yenal’ı ele alacak. Toplantının moderatörü ise Nezih R. Aysel olacak.

Bu toplantılar Mimarlık Bölümü bünyesindeki Etkinlik Komisyonu üyelerinden Doç. Dr. M. Kerem Özel (Koordinatör), Doç. Dr. Burcu Selcen Coşkun, Dr. Öğr. Üyesi Erdem Ceylan ve Arş. Gör. Dilvin H. Akkaya Usman tarafından düzenlenmiştir.

140 Yılın Mimarlığına Tanıklık: 1882-2022 Sempozyumu

Nezih R. Aysel

Prof. Dr., MSGSÜ Mimarlık Bölümü

İlkay Koman

Prof. Dr., MSGSÜ Mimarlık Bölümü

140 Yılın Mimarlığına Tanıklık etkinlikleri kapsamında 7 Mart 2022 tarihinde, “mimarlık eğitiminin tarihini ve geleceğini tartışmak”, “mimarlığın eğitim, düşünce ve pratik dünyasına katkı veren aktörleri ve eserlerini hatırlamak”, “mimarlığın meslekleşme sürecine, mimarın değişen çalışma koşul ve ortamına yakından bakmak”, ”tarih, tasarım, teknoloji ve koruma alanlarındaki kuramsal gelişimi”, “yenilikçi araştırma, uygulama ve örnekleri paylaşmak” ve “mimarlığın disiplinlerarası boyutu” konularına odaklanan çalışmaları sürdüren araştırmacılara açık bir çağrı yaparak hem kurumun köklü geçmişine hem de mimarlık ortamının geleceğine dair bilgi, düşünce ve deneyimleri paylaşmaya imkân verecek bir ortam yaratmayı hedefledi. Sempozyum 5 - 8 Aralık 2022 tarihleri arasında MSGSÜ Resim Heykel Müzesi’nde iki forum, dört çağrılı konferans ve on dört ayrı oturum ile gerçekleşti. Kırk bir sunumun yapıldığı sempozyuma 95 bilim kurulu üyesi ve 111 akademisyen katkı sundu. Yoğun bir dinleyici katılımıyla gerçekleşen Sempozyumun Düzenleme Kurulu’nda Prof. Dr. İlkay Koman, Prof. Dr. Ebru Özeke Tökmeci, Prof. Dr. Nezih R. Aysel, Doç. Dr. A. Derin Öncel, Dr. Öğr. Üyesi Mevlüde Kaptı, Dr. Öğr. Üyesi Nihal Coşkun, Araş. Gör. Dr. Aylün Ayna, Araş. Gör. Cem Baççıoğlu ve Araş. Gör. Fırat Kaya yer aldı. (Resim 4)

MSGSÜ Mimarlık Bölümü’nün merhum hocaları ile Onur Kurulu’nda yer alan hocalara ithafen gerçekleşen sempozyumun açılışı 5 Aralık 2022 tarihinde İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nin 3. kat galerisinde yapılmıştır. MSGSÜ Rektörü Prof. Dr. Handan İnci Elçi, Mimarlık Fakültesi Dekanı Ayşin Sev ve Mimarlık Bölümü Başkanı İlkay Koman’ın Mimarlık Fakültesi ve Mimarlık Bölümü’nün 140 yılında üstlendiği misyon ve değerlerine vurgu yapan konuşmalarının ardından program “Tanıklık” başlığı ile gerçekleşen forum ile devam etmiştir.

“Tanıklık” Forumu

Ahmet Tercan

Prof. Dr., MSGSÜ Mimarlık Bölümü

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü tarafından düzenlenen 140 Yılın Mimarlığına Tanıklık kapsamında planlanan Forum etkinliği “Tanıklık” 5 Aralık 2022 günü, Mimar Sinan Üniversitesi Resim Heykel Müzesi’nde gerçekleşti.  Ersen Gürsel, Nejat Yavaşoğulları, Tan Oral ve Yılmaz Değer’in konuşmacı olarak katıldığı forum, Ahmet Tercan’ın moderatörlüğünde gerçekleşti. (Resim 5)

Kurumun tarihindeki 140 yıllık sürecin Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Mimar Sinan Üniversitesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi dönemlerinden tanıklıkların aktarıldığı program, 7 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirilen “Geleceğe Önsöz” forumunun öncülü olarak bir arka plan oluşturma amacını da üstlendi.

Ahmet Tercan’ın, ele alınan dönemler içinde yaşanan gelişmeler, kırılma noktaları ve dönüşümlerle ilgili tanıklıkların önemi, bugünü anlama ve geleceği planlamadaki rolünü vurgulayan bir sunuşunun ardından Ersen Gürsel, Akademi’deki öğrencilik yıllarından sonra aynı kurumdaki asistanlık yaptığı döneme ait tanıklıklar aktardı. Dönemin özellikleri ve kendine özgü koşulları içinde Sedat Hakkı Eldem ve Mehmet Ali Handan gibi önemli figürleri ile yaptığı çalışmaları, görüşleri ve tartışmaları aktardı, Şehircilik Bölümü’nün kurulmasının arka planını ve sürecini anlattı. Nejat Yavaşoğulları Akademide geçen öğrencilik yıllarını, derslerin dışında ortak alanlarda kurulan dostlukların, etkileşimlerin önemini, özgürlükçü ortamı anlattı, dünyada yaşanan gelişmelerin eğitim ve Akademinin kurumsal yapısındaki yansımaları değerlendirdi. Tan Oral eğitiminin ardından başladığı asistanlık dönemine ait özellikleri aktardı, sanat ve mimarlık ortamlarının dönemsel özelliklerinden kesitler paylaştı. Yılmaz Değer ise eğitim yıllarındaki öğrenci temsilciliği kurumunu, 1960 yılların farklı ortamını ve eğitim reformu çalışmaları ve tartışmalarını yorumlayarak aktardı.

Tüm konuşmacılar genel olarak Akademi’den üniversiteye dönüşme sürecini en önemli kırılma noktası olarak tanımladılar ve beş yıllık eğitimin dört yıla indirilmesindeki sorunları yorumladılar. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin bugünü ve geleceği için öngörü ve görüşlerini paylaştılar.

"Geleceğe Önsöz” Forumu

Cem Sorguç

Mimar, Öğr. Gör., MSGSÜ Mimarlık Bölümü

Bugün Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. Benim okuduğum yıllarda Mimar Sinan Üniversitesi. 1983 öncesinin Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ya da konuşma dilinde ve bugünlere kadar gelen telaffuzuyla Akademi.

Okulun 140. kuruluş yılı olması sebebiyle mimarlık bölümü tarafından düzenlenen “140 Yılın Mimarlığına Tanıklık” başlığı altındaki program 5 - 8 Aralık tarihleri arasında İstanbul Resim Heykel Müzesi’nde yapıldı.

Sempozyumun forum ayağının ikincisi “Geleceğe Önsöz” adı altında 7 Aralık 2022 tarihinde gerçekleşti. Konu forumun yapısını oluştururken farklı yerlerden bakılabilmesinin, farklı yollardan çıkılarak bütünde tamamlayıcı olmasının iyi olacağını düşündük. Temelde mimari eğitimin içerisinde gelen ama zaman içerisinde alanın merkezinde veya çevresinde tutulan farklı meşgaleler, ölçekler, güzergahlar ile aktarılacak deneyim, biriken ve belki terk edilen fikirler, eleştiriler faydalı olabilirdi. İyi niyetli, faydacı bir gerilim oluşturması niyetiyle katılımcılar arasında hem akranlık hem kuşak farkını içeren çeşitlilik oluşturmak da bir diğer belirleyici oldu.

Benim dönemimin okullu olduğu yıllar YÖK öncesi ve YÖK sonrası öğrencilerin aynı yapıda bir arada olduğu birkaç yıla denk geliyor. Buradan yola çıkarak davet ettiğimiz Aslı Özbay ve Emre Arolat 1982 yılında okula giriyor. Restorasyon, koruma üzerine uzmanlaşan tasarım, proje yanı sıra saha tecrübesine de sahip Aslı Özbay ile gene tasarımın muhtelif alanlarında proje, yapı üreten Emre Arolat kendi dönemleri üzerinden içeriye dair bakışlar sundular. Mimarinin temsili ve temsil araçlarının akıbeti dün ve gelecek kesişmesinde diğer katılımcılarla bu noktada açıldı, tartışıldı. Benim de dahil olduğum 1986 girişlilerden mimari faaliyetini çeşitli ölçeklerde yürüten Kerem Erginoğlu ile farklı ölçekler ve kullanımlardaki tasarımlarının malzemeyle ilişkisini sorgulayan, deneyimleyen Nilüfer Kozikoğlu 80 ikinci yarısının üzerinden bugüne kadar gelen tecrübelerini paylaştı. 1990’larda okulda bulunan Cevdet Erek öğrenciliğinin bir dönemi ve mezuniyet sonrası bir süre mimari ofis tecrübesinin akabinde başlayan ve bugün de farklı alanlarda yoğunlaşan ses, müzik, yerleştirme, tasarım ve sanatın farklı kollarında ilerliyor olmasının örneklemesi ile mimariyi terk etmeden hatta aldığı eğitimin katkısıyla oluşturduğu deneyimi paylaştı. Yine 1990’lar öğrencilerinden iç mekân ve mobilya tasarımları ile tanıdığımız Sefer Çağlar ile kentsel ve yapısal mimari projeler üreten Arman Akdoğan, 2000’ler dönemi içerisinden akademik kariyeri, idareciliği, eğitimciliği ile Ece Ceylan Baba yer aldı. Katılımcıların en genç üyesi ise Ali Dostoğlu’ydu. Forum içerisinde dışarıdan bir bakış olmasının da kıymetli olacağı düşüncesiyle Ömer Selçuk Baz’ı da davet ettik ve öyle de oldu. (Resim 6)

Forum şahsi deneyimlerin eşliğinde zaman zaman eğitim yıllarına giderek mimari tercihler, yapma şekilleri, mimarinin gündelik halleri ve hassasiyetleri, eğitimin araçları ve imkanları üzerinden ilerledi. İş alanları ve mimarlık uğraşı, fırsat eşitliği, pandeminin etkisi, ekonomik güçlüklere de değinerek mimarlık ve mimarlık eğitimine dair öngörüler, temenniler üzerinden düşünülecek, yeniden üretilen sorularıyla dönemler, deneyimler arası bir kesişme oluşturdu.

140 yılın 40 yılına dair farklı aralıklardan ortaya konan bu tanıklık, samimi paylaşımları, pekiştirmeleri, ayrıştırmaları da içeren kıymetli bir birliktelik olarak hafızada yer aldı. Bu daveti kabul ettikleri, düşüncelerini paylaştıkları için tüm katılımcılarımıza teşekkür ederim.

140 Yılın Mimarlığına Tanıklık: 1882-2022 Sempozyum Oturumları

A. Derin Öncel

Prof. Dr. MSGSÜ Mimarlık Bölümü

Mevlüde Kaptı

Dr. Öğr. Üyesi, MSGSÜ Mimarlık Bölümü

Sempozyum oturumlarının ilk sunumunda, Sanayi-i Nefise Mektebi’nin planlama ve kuruluş aşamalarından 1928 yılında Güzel Sanatlar Akademisi adını aldığı döneme kadar olan süreçte, büyük ölçüde arşiv belgeleri ile birincil kaynaklara dayanan, kurumun yetiştirdiği, mezun ettiği mimarların kimlikleri ve yaptıkları işler üzerine sürdürülen araştırma aktarılmıştır. Daha sonra Sanayi-i Nefise Mektebi Mimarlık Şubesi’nin eğitim programının içeriğine yönelik birinci elden tanıklık etmiş olan mezun mimarların izlenimleri üzerinden ilk dönemde benimsenen neoklasik üslubun hâkim olduğu mimarlık eğitimine odaklanan yaklaşımın irdelendiği araştırma sunulmuştur. Bu oturumun sonunda ise Türkiye’de mimarlık eğitiminin kurumlaşmasında iki önemli aktör olan Güzel Sanatlar Akademisi ve İstanbul Teknik Üniversitesi mimarlık bölümlerinin 20. Yüzyılın ortasına kadar geçen sürede eğitim yaklaşımlarının ve programlarının karşılaştırması ile yapısal benzerlik ve farklılıkları üzerinde durulmuştur. İkinci oturumda, 1930’larda Güzel Sanatlar Akademisi eğitiminde reform süreçlerinin aktörlerinden olan Ernst Egli ve Bruno Taut’a yönelik arşiv araştırmaları ve bu reform öncesi mimarlık eğitimi alan ve Türkiye’de I. Ulusal Mimarlık döneminin önemli mimarlarından biri olan Arif Hikmet Koyunoğlu’nun mesleki faaliyetlerine yönelik araştırmalar aktarılmıştır. Sempozyumun ilk gününün son oturumunda ise Güzel Sanatlar Akademisinin yetiştirdiği ve Türk mimarlığının önemli aktörleri arasında sayılan Leyla Turgut, Mualla Eyüboğlu ve Sedad Hakkı Eldem üzerine yapılan özgün araştırmalar sunulmuştur. İlk günün sonunda davetli konuşmacı Prof. Dr. Edhem Eldem “Modernleşen Osmanlı İmparatorluğu'nda Güzel Sanatlar Alanında Atılan İlk Adımlar” başlığında bir konferans vermiştir. Eldem’in, 19. yüzyıl Osmanlı modernleşmesi bağlamında sanat üretimi, tüketimi ve algısını, tarih, sanat ve kent-mimarlık alanlarının arakesitinde irdelemiş olduğu sunumu ardından ilk gün etkinlikleri sona ermiştir.

Sempozyumun ikinci günündeki ilk oturumda Güzel Sanatlar Akademisi hocaları üzerine yapılan çalışmalara yer verilmiştir. Mimar ve ressam kimliği ile Akademi'nin yetiştirdiği ve kurumu yansıtan önemli isimlerden biri olan Hüseyin Baban ile yapıları ve yazdıklarının üzerinden yapı ve malzeme teknolojisi ile detay çözümlerindeki yaklaşımı mimarlık düşüncesi paralelinde irdelenen Utarit İzgi konu alınmıştır. Bu oturum, Ataman Demir’in uzun yıllar görev yaptığı MSGSÜ Mimari Proje Atölyesinde geliştirmiş olduğu eğitim anlayışını sözlü tarih yöntemini kullanarak ele alan araştırmanın sunulmasıyla sona ermiştir. Bir sonraki oturumda mimari koruma alanına ağırlık vererek, Akademi mezunlarının etkin rolleri ile kültür mirasının korunmasında kültür-bellek bağlamı ve yeniden işlevlendirmede mimari dönüşümlerin değerlendirildiği lisansüstü çalışmalar sunulmuştur. Öğleden sonraki oturumlarda ise Nevşehir Kale ve çevresi ile Antakya’nın çok katmanlı yapıları ve kent hafızası olgularını koruma bağlamında ele alan araştırmalar ile modern dönem yapılarında miras değeri ve performans gereksinimleri arasındaki dengeyi konu alan çalışmalar yer almıştır. Günün son oturumuna 19. yüzyıl Alman mimarlık teorisi bağlamında statik ve tekil imgelerle çoklu form ve kurallar arasındaki fark üzerine yapılan okumaları içeren çalışma ile başlanmış, ardından İstanbul’da art deco mimarlık örnekleri üzerine yapılan araştırma aktarılmıştır. Son sunumda ise günümüz mimari tasarım anlayışında yeni dönem değişkenleri ele alınarak tartışılmıştır. Günün sonunda, sempozyumun davetli konuşmacılarının konferanslarının ikincisini, Prof. Dr. Elvan Altan “Cumhuriyet Dönemi Mimarlığına Ankara’dan Bakmak” başlığı altındaki sunumuyla gerçekleştirmiştir. Konferansta Ankara’da üretilen mimarlığın tarihinin nasıl yazıldığı, nasıl görüldüğü ve bu bağlamda Cumhuriyet dönemi mimarlığı ve Cumhuriyet dönemi mimarlık tarihi yazımı genel bir çerçevede sunulmuştur.

Üçüncü günün ilk oturumunda toprak malzemesi ve nitelikleri üzerine bilgi ve yapım teknikleri ayrıntılandırılarak aktarılmış, sonrasında ise günümüzde kullanımı yaygınlaşan Yapı Bilgi Modellemesi sistemlerinin (BIM) yapıda döngüsellik kavramının içerdiği ilkeler doğrultusunda tartışıldığı çalışma aktarılmıştır. Aynı oturumda bir diğer sunumda ise yine BIM sisteminin kavramsal arka planı ele alınmıştır. Devamındaki oturumda ise ilk olarak Türkiye’deki mimari miras koruma uzmanı eğitiminde sayısal mekân belgeleme teknolojilerin kullanımına yönelik bir araştırma sunulmuştur. Ardından doktora programında Alaçatı üzerine alan araştırmasını kapsayan bir çalışma ela alınmış, son olarak ise döngüsellik teorilerinin farklı disiplinlerdeki karşılıkları incelenip, teoriler arasında karşılaştırılmalı analizler sunulmuştur. Günün son oturumunda, günümüzde mimarlık eğitiminde deneysel yöntemlere ağırlık veren atölyeler üzerine yapılan araştırmaları aktaran iki sunum yer almıştır. Bu sunumların ardından MSGSÜ Rektörü Prof. Dr. Handan İnci’nin “Mimari Dönüşümlerin Türk Romanındaki Temsilleri” başlıklı konferansı gerçekleşmiştir. Sunumda 1870-1970 yılları arasında yazılan romanlarda, geleneksel konaktan modern apartmana evrilen “ev” imgesinin değişiminin edebiyat dünyasında, romancıların dilinden yansıması dinleyicilere aktarılmıştır.  Üçüncü günün son etkinliğinde ise “Geleceğe Önsöz” başlığı, geniş katılımlı bir forumda ele alınmıştır.

Sempozyumun son gününde mimarlık eğitiminin farklı yaklaşım ve anlatım yöntemlerine ilişkin örneklerin aktarılarak tartışıldığı araştırmalar yer almıştır. Bu yaklaşımlardan biri mimari tasarım atölyelerinin kavramsal ve maddi araçları olarak anlatı ve anlatı çizimine dair, teorik ve pratik araştırma yöntemleri üzerine yoğunlaşırken bir diğeri Akademi eğitimi geleneğinde önemli bir yer tutan mimari proje eskiz sınavları üzerine yapılan araştırmaları aktarmıştır. Mimari tasarım stüdyosunda alternatif bir öğrenim modeli önerisi olarak Scamper tekniği üzerine yapılan araştırma ise, mimarlık eğitiminin alternatif modellerine yoğunlaşan bu oturumun son sunumu olmuştur. Mimarlık - iç mimarlık ekseninde tasarım bütünlüğü yaklaşımını mekân-zaman bağlamında tartışan sunum ile başlayan oturum, kent imgesini hareket halinde bireyin algı dünyasından ele alan okuma yöntemini dönüştürerek digital dünyanın olanakları bağlamında deneyimleyen ve tartışan araştırmanın sunulmasıyla devam etmiş, mimarlık eğitiminde birbiriyle kesişen iki farklı pedagojik eğilimin tanımından yola çıkarak, baskın olana alternatif oluşturan otobiyografik mekânsal anlatılara odaklanan sunum ile sona ermiştir. Ardından gelen oturumda ilk olarak günümüzün mimarlık eğitiminde izlenen ve alışılmış müfredatın yerine önerilen yeni eğitim modelleri örnekler üzerinden tartışılmıştır. İkinci sunumda da benzer bir yaklaşımla mimari öğrenme ve yapma biçimlerine bir katkı olarak 19. yüzyıl bilgi kaynaklarına alternatif bir okuma ile yaklaşan araştırmalar ele alınmıştır. Nörobilim ve mimarlık arasında tanımlanmaya çalışılan ilişki üzerine sürdürülen çalışmaların aktarımı ise bu oturumun son sunumu olarak gerçekleşmiştir. Sempozyumun son oturumu mekânsal ayrışma olgusunu Türkiye’de farklı toplumsal katmanlar üzerinden inceleyen “Gurbet Kuşları” filmine dikkat çeken sunum ile başlamış modern Türk mimarlığının önemli aktörlerinden biri olan ve çok genç yaşta yitirilen bir figür olan Hasan Halit Femir’in eserlerine odaklanan bir çalışma ile devam etmiştir. Sempozyumun son sunumu ise Türk mimarlık tarihi alanının en önemli figürlerinden biri olan Doğan Kuban’ı Sanat Felsefesi yaklaşımı ile ele alan kapsamlı bir araştırmanın aktarımı olmuştur. Sempozyumun son davetli konuşmacısı olarak Bülent Tanju “140 Yılın Mimarlığı” üzerine gerçekleştirdiği konferansta, sempozyum temasını geniş bir çerçevede ele alarak mimarlık dinamiklerindeki değişim ile 21. yüzyılda gelinen noktayı irdelemiştir. Konferans sonrasında dinleyicilerin de katılımıyla oluşan çok verimli bir tartışma ortamının ardından sempozyum sona ermiştir.

Son Söz

Köklü tarihi ile ülkenin önde gelen “Mimarlık Akademisi” olan MSGSÜ Mimarlık Bölümü, kurulduğu günden bugüne olduğu gibi etik ve eşitlikçi değerlerini önde tutarak mimarlık eğitimini sürdürürken 2022 yılında gerçekleştirdiği etkinlikler ile mimarlık alanının paydaşları ile ilişkilerini güçlendirme, geçmişten günümüze aktarılan ve geleceğe yönelik konuları tartışma ortamını yeniden oluşturmayı ve sürekli kılmayı hedefliyor.