429
OCAK-ŞUBAT 2023
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

YAYINLAR



KÜNYE
TEMA[S]

“Cephesiz ve Portatif” Bir Mega Yapı: Stadyum 974

Doğukan Karataş, Arş. Gör., Trakya Üniversitesi Mimarlık Bölümü

İklim değişikliği günümüz dünyasının belki de en önemli problemi ve mimarlık disiplininin ürünü olan yapılar, küresel ölçekteki enerji tüketiminde üçte biri aşan bir oranda sorumlu. Stadyumların ise mega yapılar olarak çevreye olan etkileri de “mega” boyutuna yaklaşıyor. Özellikle uluslararası bir spor organizasyonu çerçevesinde ele alındığında kısa bir süre içerisinde yapılan yeni stadyumlar ve/veya yenilenen mevcut stadyumlar kent içerisindeki enerji tüketim noktaları olma potansiyeline sahip. Kısa süreli olan organizasyonlar için ekstra kapasite ile tasarlanan bu stadyumlar organizasyon sonrasında kapasitesinin çok altında işlevlerini sürdürmekte.

2022 yılının Kasım ve Aralık aylarında Katar’da düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası için yedi yeni stadyum inşa edilirken bir stadyum da yenilendi. Stadyum 974 veya eski adıyla Ras Abu Aboud Stadyumu ise bu sekiz stadyum arasında farklılaşarak kendini gösteriyor. Fenwick Iribarren Architects tarafından tasarlanan stadyum ismini, yapıda kullanılan 974 adet nakliye konteynerinden ve Katar’ın uluslararası telefon kodundan almakta. “Cephesiz” bu yapıda farklı renklere boyanan ve her bir rengin farklı bir işlevi tanımlamasıyla kullanıcı algısını kuvvetlendiren konteynerlerin inşaat sırasında malzemelerin şantiyeye taşınması için kullanılması da tasarımı daha ilginç ve dikkat çekici hale getiriyor. Tamamen sökülebilir olan bu modüler birimler sayesinde yaklaşık bir ay gibi kısa süreli bir organizasyon için tasarlanan 40.000 kişilik bu stadyumda, geri dönüştürülmüş çelik malzemeden oluşturulan strüktür ve konteyner birimleri bu süre sonunda kolayca demonte edilip bir sonraki dünya kupasının düzenleneceği şehirlere taşınarak, yeni stadyumlar olarak yeniden inşa edilebilecek. Bu yenilikçi konsept, spor yapılarının yapısal ve ekonomik açıdan sürdürülebilirlik hedefine ulaşması için geliştirilen örnek bir uygulama. Sürdürülebilirlik noktasında bu sayede özellikle inşaat süresince ortaya çıkan atıklar minimize edilirken, inşa süresi de kısaltılarak potansiyel karbon ayak izi azaltılmış. Yapı yaşam döngüsü boyunca malzeme üretimi, montajı, bakım-onarımı gibi yine karbon salınımına sahip eylemlerin de olumsuz etkileri önlenmiş. Ek olarak stadyumun Basra Körfezi’nde liman kenarındaki konumu ve tasarımda serin deniz meltemlerinden yararlanılması doğal havalandırmayı kullanma noktasında Arap Yarımadası’nda bulunan ve bu bölgenin iklimini yansıtan Katar için sürdürülebilir bir çözüm önerisi olarak geliştirilmiş. Dünyanın ilk “portatif” stadyumu olan Stadyum 974, inşa tekniği, malzeme ve sürdürülebilirlik noktasında gelecek stadyumlar için de bir öncü konumunda yer alıyor.

 

Bu icerik 1866 defa görüntülenmiştir.