357
OCAK-ŞUBAT 2011
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

  • 2010’un Ardından
    Deniz İncedayı, Prof. Dr., MSGSÜ Mimarlık Bölümü; Mimarlar Odası İstanbul BK Şubesi Başkanı

YAYINLAR



KÜNYE
ANMA

Mimarlar Odası “Sinan Ödülü” Sahibi Prof. Maruf Önal’ın Ardından

Mimarlar Odası’nın 3 numaralı üyesi Prof. Maruf Önal aramızdan ayrıldı.

Mimarlar Odası, 2000 yılı Ulusal Mimarlık Ödülleri’nde “Sinan Ödülü”ne değer görülen Maruf Önal’ı Seçici Kurul şu sözlerle anıyordu: "Meslek yaşamında ulusal mimarlığımıza eserleri yoluyla yaptığı katkılar, yarattığı en mütevazı yapılarda dahi gösterdiği duyarlılık ve yakaladığı kalıcılık, uzun süren eğitimci yaşamı süresince kuşaklararası iletişimin sağlanmasına katkıları, mimarlık mesleğinin örgütlenme ve kurumlaşmasına yaptığı istikrarlı katkıları nedeni ile mesleki bir referans oluşturan Prof. MARUF ÖNAL...” Mimarlar Odası’nın kurucu üyeliği (1954-55), beş dönem Mimarlar Odası Genel Başkanlığı (1958, 1967, 1968, 1969, 1970), Mimarlar Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Üyeliği (1960-62), Mimarlık Vakfı Kurucu Üyeliği ve Başkanlığı görevlerinde bulunmuş olan Maruf Önal’ı sevgi ve saygıyla anıyoruz.

MARUF ÖNAL'IN ARDINDAN

Değerli ve Sevgili Ağabeyim Maruf Önal,

1945 yılında GSA Mimarlık Bölümü’ne girdiğimde, ağabeyimi tanımak şansına ulaştım. Önceleri hocamdı, daha sonra ağabeyim, arkadaşım, dostum ve sırdaşım oldu. Benim için, büyük mimar ve büyük sanatkârdı. Akademik hayatında büyük eğitimci ve öğretici, teşvik edici ve yönlendiriciydi. Ayrıca yöneticilik özelliklerine sahipti. Karşılıklı görüşmemiz, Prof. Dr. Sedad Hakkı Eldem hocamızın, Akademi’deki “Yapı Projesi” dersi asistanlığı ile başladı, son ana kadar da 65 yıllık beraberliğimiz devam etti.

Maruf ağabeyimle diğer bir yakınlığım da, altlı üstlü tam 35 yıllık komşuluğumdur. Ağabeyimin Barbaros Bulvarı, Balmumcu’da yaptığı, ayaklar üzerinde zemin kat üstü üç katlı Ar Apartmanı’ndaki birlikteliğimiz bugüne dek devam etti. Altlı üstlü gidip gelmeler, yemeler, içmeler unutulmaz hatıralarla dopdolu geçti. Birlikte izlediğimiz mimarlık belgesel filmler üzerine görüşmeleri, mimarlık kitaplarındaki harika yapıların yorumlarını, heyecanını ve keyfini asla unutmam… Ağabeyimin renkli kişiliğini, sohbetlerindeki esprilerini, Temel ve Bektaşi hikâyelerini, keyifli anlatışlarını anımsıyorum.

Ağabeyimle mesleki alanda çalışmalarımız İMA ve diğer grup arkadaşlarımızla birlikte müştereken yarışmalara girerek başlamıştı. 1953 yılında, bir gün Maruf ağabey, Sedat Gürel ile birlikte beni bürolarına, İMA’ya (İnşaat, Mimarlık Atölyesi) davet etmişti. Büro İstiklal Caddesi’nde, Galatasaray Meydanı’nı gören hanın en üst katındaydı. Ziyaretimizde bizleri onurlandıran bir teklifte bulunarak, İMA ile birlikte müşterek yarışmalara girmemizi önerdi. Ağabeyimize teşekkürler ederek, zevkle çalışacağımızı söyledik. İMA, kendi aralarında görüşmüş ve bizlerin de aralarında olmamızı istemişler. Maruf ağabey daha önceden de Haluk Baysal ve Melih Birsel’e de aynı öneriyi götürmüş, onlar da memnuniyetlerini bildirmişlerdi. Böylece bu beraberlik 1953 yılında gerçekleşmiş oldu. Üç grubun büroları, İstiklal Caddesi’nde birbirine çok yakındı. İstediğimiz anda en kısa zaman içerisinde birbirimize gidip geliyor, toplanabiliyorduk.

Birinci grup İMA; Maruf Önal, Turgut Cansever, Abdurrahman Hancı, Süha Toner ve Şahap Aran’dan oluşuyordu. İkinci grup Haluk Baysal ve Melih Birsel arkadaşlarımızdı. Üçüncü grup ise Sedat Gürel ve bendim. Bazı çalışmalara Faruk Sırmalı da katılıyordu. Bu on kişilik grupla şehircilik ve mimarlık alanında, farklı konulardaki yarışmalara müştereken katılıyorduk. Çok verimli ve örnek çalışmalarımızın karşılığında birincilikler, ikincilikler alıyorduk. Çalışmalarımızda, genellikle, üç, dört kişilik gruplar oluşturuyorduk. Bu grup oluşumu bazen isteğe bağlı olarak, bazen de görevlendirilerek yapılıyordu. Her yarışmada pilot grupları değişiyordu. Geri kalan arkadaşlar jüri üyesi oluyordu. Pilot grup, projeyi tasarlıyor, çiziyor ve haftada birkaç kere jüriye takdim ediyordu. Proje üzerinde ciddi tartışmalar yapılıyordu. Pilot grup projesini savunuyor, jüri de kriterlerini ortaya koyuyordu. Bazı durumlarda jüri, pilot gruba yeni önerilerde de bulunabiliyordu. Alınan kararlar doğrultusunda gelecek toplantıya yenilenmiş olarak proje hazırlanıyordu. Sonuçta bu çalışma temposunda proje gelişiyor, yarışmadaki şeklini alıyordu.

Bu verimli çalışmalar neticesinde mimarlık ve şehircilik çalışmalarında alınan sonuçlar şöyleydi:

  • Ankara Şehri İmar Planı Uluslararası Şehircilik Yarışması (1953) / İkincilik Ödülü
  • Antalya Şehri İmar Planı Şehircilik Yarışması(1953) / İkincilik Ödülü
  • Ankara Karayolları Mimari Proje Yarışması(1954) / Birincilik Ödülü
  • Sakarya Hükümet Konağı Mimari Proje Yarışması(1954) / Birincilik Ödülü
  • İstanbul’da Baruthane İkamet Bölgesi Şehircilik Yarışması (65.000 Nüfuslu) “Bugünkü Ataşehir Yerleşmesi” (1955) / Birincilik Ödülü

Bütün bu çalışmalardan aldığım keyif ve zevki tarif etmem çok zor. İkinci mesleki eğitimimi, bu verimli ve örnek çalışmalardan aldım diyebilirim.

Uzun müddet kaldığım İsveç’ten 1957 yılında döndüğümde, Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Yapı Üretimi Bilim Dalı’nda, Maruf ağabeyin yanında proje hocası olarak göreve başladım. Beraberlik benim için yine onur vesilesi olmuştu. Maruf ağabey Yapı Üretimi Bilim Dalı Başkanı idi. Aynı çalışma odasını paylaşmıştık, birlikteliğimiz böylece akademik eğitimde de devam etti. 1975 yılından bu yana da hep birlikte olduk. Akademik çalışmalarda, atölye, proje çalışmalarında, lisansüstü ders ve tez çalışmalarında, üniversitedeki arkadaşlarla birlikte girdiğimiz yarışmalarda hep beraberdik. Yıldız Üniversitesi’nin yurt hizmetlerini kapsayan, değişik konulardaki proje çalışmalarında da birlikteliğimiz devam etti.

Büyük mimar, büyük sanatkâr, büyük üstatla birlikte hayatımın uzun yıllarını geçirmiş olmaktan dolayı büyük mutluluk içindeyim, sevinçliyim, şanslıyım… Hocayı tanımak, ondan feyzalmak, elbette büyük ayrıcalık. Çok değerli ve sevgili Maruf ağabeyciğim, büyüklüğünün önünde saygıyla eğiliyorum.

Radi Birol

BİYOGRAFİ

1918 yılında İstanbul Cihangir'de doğdu. Kabataş Erkek Lisesi'nden sonra girdiği Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümü’nden 1943 yılında birincilikle mezun oldu. 1943-46 yılları arasında DGSA Yüksek Mimarlık Bölümü'nde Prof. Sedad Hakkı Eldem Atölyesi’nde proje ve yapı derslerinde asistan olarak görev aldı. 1951’de Türkiye'nin ilk büyük özel mimarlık bürosu olan İMA İnşaat ve Mimarlık Atölyesi’ni Abdurrahman Hancı ve Turgut Cansever ile birlikte kurdu. 1953'te Şahap Aran ve Suha Toner de atölyeye ortak olarak katıldılar. 1958'de Cansever, Hancı, Aran ve Toner'in ayrılmaları sonucunda atölyede araştırma, proje ve uygulama alanındaki çalışmalar, Önal'ın sorumluluğunda sürdü. 1954'te TMMOB üyesi olarak Mimarlar Odası'nın kuruluş çalışmalarına katıldı. 1958'de Yıldız Teknik Okulu Mimarlık Bölümü'nde öğretim üyesi olarak görevine başladı. 1960-63 ve 1966-69 yılları arasında Mimarlık Bölümü Başkanlığı yaptı. Bu arada Prof. Hayrettin Dönmezer ile birlikte ilk Akademi Kanunu taslağını hazırladı. 1969'da Yıldız Teknik Okulu'nun İDMMA'ya dönüşmesinde doçent, 1971'de profesör oldu. 1970'de Profesörler Kurulu'na sunduğu öneri sonucunda İDMMA'da Yapı Üretimi ve Proje Kürsüsü'nü kurdu, kürsü başkanı oldu. 1976-79 yılları arasında İDMMA Mimarlık Bölümü Başkanlığı, 1979-82 yılları arasında İDMMA Mimarlık Fakültesi Dekanlığı, 1982-85 yılları arasında Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dekanlığı görevlerinde bulundu. 1958'den günümüze değin Yıldız Teknik Okulu, İDMMA, Yıldız Üniversitesi ve YTÜ bünyesinde mimarlık lisans ve lisansüstü eğitiminde proje dersleri yanında yapı üretimi ve şehircilik dersleri verdi. Proje ve uygulamasına imzasını attığı konut, toplu konut, fabrika, büro, sinema, benzin istasyonu, belediye, otel ve kültür yapıları bulunmaktadır. Katıldığı mimari proje ve şehircilik yarışmalarında aldığı çok sayıda ödülün yanı sıra Mimari proje yarışmalarında jüri üyeliği yaptı.

BAŞLICA YAPITLARI:

Dr. Belen Evi, Vişnezade-İstanbul, 1943. (2)

Çanakkale Anıtı, 1944 (Yarışma Projesi, İkincilik Ödülü, grup çalışması)

Atlantik Han, Fındıklı-İstanbul, 1950. (1)

İstanbul Taksim Oteli, 1954 (Yarışma Projesi, İMA ile) (5)

Ankara Kocatepe Camisi, 1955 (Yarışma Projesi, İkincilik ödülü, Reşat Uybadin ile) (7)

Maruf Önal Evi, İstanbul, 1958. (8)

Motorest Restoran (Mobil Servis İstasyonu ve restoranı), Beşiktaş-İstanbul, 1960. (6)

Reks Sineması, Kadıköy-İstanbul, 1961.

Mobil Benzin İstasyonu, Taksim-İstanbul, 1961.

Milliyet Matbaacılık Binası, Cağaloğlu-İstanbul, 1964.

Seyhun Villası, Büyükada-İstanbul, 1969. (3)

Kaplancalı Apartmanı, Şaşkınbakkal-İstanbul, 1974. (4)


Bu icerik 6904 defa görüntülenmiştir.